Czasy, gdy filmy animowane kojarzone były wyłącznie z młodym odbiorcą, świat kinematografii ma już za sobą. Od momentu wkroczenia w obecne stulecie gatunek rozwinął się tak bardzo, że możemy wręcz mówić o drugim złotym wieku dla animacji fabularnej. Pierwszy przypadł na przełom lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku, kiedy Walt Disney wyprodukował takie arcydzieła jak Królewna Śnieżna i siedmiu krasnoludków, Pinokio czy Bambi. Współczesne filmy animowane z powodzeniem biorą udział w oscarowym wyścigu, przyciągając przed ekrany widzów w każdym wieku. Jeśli poszukujesz animacji, które zdobyły uznanie zarówno fanów gatunku, jak i krytyków, zapoznaj się z naszym rankingiem TOP 15.
Dlaczego kochamy filmy animowane?
Istnieje wiele powodów popularności animowanych dzieł wśród odbiorców w każdym wieku. Nie tylko powodują nostalgię, przywołując szczęśliwe chwile z dzieciństwa, dostarczają rozrywki nieograniczonej problemami świata rzeczywistego (lokalizacje, aktorzy itp.), ale i zwiększają zaangażowanie widzów, wpływając na zapamiętywanie u małych dzieci i myślenie logiczne u dorosłych, co wykazał eksperyment psychologiczny przeprowadzony przez angielską firmę Sparkol, zajmującą się oprogramowaniem wideo i usługami animacji. Filmy animowane są zabawniejsze niż ich fabularne odpowiedniki, a ponadto bywają dużo bardziej kreatywne, gdyż przy dzisiejszej technologii ogranicza je jedynie wyobraźnia twórców. W naszym zestawieniu zostały ujęte animacje, które na ekrany kin lub do streamingu trafiły w latach 2001–2023. O niektórych z nich było niezwykle głośno, z kolei inne to ukryte perełki, po które zdecydowanie warto sięgnąć.
Spirited Away: W krainie bogów (2001)
Nasze zestawienie otwiera nagrodzona Oscarem, a także Złotym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie, animacja od Hayao Miyazaki, znakomitego reżysera, nazywanego japońskim Disneyem. Spirited Away: W krainie bogów to historia dziesięcioletniej Chihiro, która wyrusza w pełną niebezpieczeństw podróż, aby ocalić swoich rodziców, którzy za sprawą swego niepohamowanego apetytu złamali prawo rządzące tytułową krainą bogów. Widzowie otrzymują współczesną baśń, którą można porównać do dzieł greckiego bajkopisarza Ezopa czy też braci Grimm. Nie brakuje tutaj przeklętych zwierząt, złośliwych czarownic czy amorficznych plam, które są w stanie unicestwić człowieka. Co ciekawe, przerażające stwory nie są czarnymi charakterami w typowo hollywoodzkim ujęciu. Drzemie w nich ukryte dobro, które sprawia, że wraz z rozwojem akcji zyskują sympatię widza. Japońska produkcja zachwyca zarówno stroną techniczną, jak i fabularną.
Dużym atutem animacji jest muzyka, która znakomicie tworzy napięcie w chwilach grozy, potęguje momenty wzruszenia czy też dopełnia sceny, w których energia i radość wręcz unoszą się w powietrzu. Dzieło nagrodzonego honorowym Oscarem za wkład w animację twórcy uczy, bawi, skłania do refleksji, a przede wszystkim zostawia głęboki ślad w pamięci widza, nawet tego, który dopiero stawia pierwsze kroki w świecie anime.
Fantastyczny Pan Lis (2009)
Jeśli jeszcze nie znasz twórczości Wesa Andersona, czas nadrobić zaległości. Zrealizowana w tym samym studiu, w którym powstała słynna Epoka lodowcowa, produkcja Fantastyczny Pan Lis przypadnie do gustu zarówno dzieciom (niekoniecznie tym najmłodszym ze względu na sceny przemocy i ostre potyczki słowne), jak i dorosłym. Stworzony w technice animacji poklatkowej film może być dla młodszych widzów, przyzwyczajonych do trójwymiarowych postaci, sporym zaskoczeniem i jednocześnie ciekawym doznaniem wizualnym. Z kolei bardziej doświadczona publiczność ma szansę odbyć podróż do przeszłości, do czasów, gdy postacie z plasteliny były na porządku dziennym, a za ulubieńców najmłodszych uchodziły misie Coralgol i Uszatek. Animacja nawiązująca do powieści Roalda Dahla jest pełną humoru i zwrotów historią o kondycji człowieka żyjącego w XXI wieku. Dużym atutem produkcji są znakomicie dobrane głosy. Możemy tutaj usłyszeć takie sławy jak Meryl Streep, George Clooney, Bill Murray czy Owen Wilson.
Odlot (2009)
Nagrodzona dwoma Oscarami produkcja (najlepszy długometrażowy film animowany i muzyka oryginalna) Odlot to film, który trzeba obejrzeć przynajmniej raz w życiu. Historia 78-letniego Carla, byłego sprzedawcy balonów, który po śmierci żony zamienia swój dom w statek powietrzny, by móc odlecieć do Ameryki Południowej i spełnić swoje marzenie sprawia, że oczy wilgotnieją wszystkim bez wyjątku. Nie ma tutaj zbędnej ckliwości, niepotrzebnego sentymentalizmu czy też scen przytłaczających powagą. Film w lekki i przystępny dla najmłodszych widzów sposób ukazuje tematy trudne. W animacji widzowie znajdą zarówno motyw wskrzeszania dziecięcych marzeń, zawierania niecodziennych przyjaźni, jak i idealizowania bohaterów. Ponadczasowa, pełna ciepła i humoru opowieść przypadnie go gustu miłośnikom animacji w stylu studia Pixar, a także widzom, którzy kochające klasyki przeznaczone dla całych rodzin.
Sekrety morza (2014)
Poszukując animacji, która nie pędzi jak szalona, a jej fabuła rozwija się równie pięknie i widowiskowo jak pąki kwiatowe, warto zwrócić uwagę na duńsko-belgijsko-irlandzko-luksembursko-francuską produkcję Sekrety morza. Jest to historia rodzeństwa – Bena i Saoirse – które wyrusza w magiczną podróż, by uwolnić duchy wróżek od złej celtyckiej bogini Machy, a także poznać prawdę o zaginionej matce, która jest selkie – pół kobietą, pół foką. Piękna wizualnie animacja to projekt, który łączy celtyckie legendy z inteligentną narracją, by zaserwować widzom dzieło będące pochwałą rodzinnych wartości. Dużą siłą produkcji w reżyserii Toma Moore’a jest emocjonalność, a jej dopełnieniem znakomita muzyka. Całość składa się klimatyczną podróż, która na długo zapada w pamięć zarówno dzieci, jak i dorosłych.
W głowie się nie mieści (2015)
W głowie się nie mieści to przygodowa komedia, której akcja rozgrywa się w umyśle 11-letniej Riley Aderson. Jej bohaterami są uczucia (radość, smutek, strach, gniew, odraza), których doświadcza dziewczynka. Choć niektóre fragmenty produkcji nawiązują do klasyków animacji, w tym również dzieł Hayao Miyazakiego, otrzymujemy film, który nie bazuje na stereotypach, sprawiając wrażenie czegoś nowego. Pomysłowa produkcja przyciąga uwagę kreskówkową stylistyką nieco w stylu retro, a serwowany widzom humor składa się z wielu warstw, dzięki czemu trafia do dzieci, młodzieży i dorosłych. Film chwyta za serce, budząc osobiste skojarzenia, ucząc, że wszystkie emocje są równie ważne, jak szczęście. Emocje ożywione głosami Amy Poehler, Phyllis Smith, Mindy Kaling, Billa Hadera, Lewisa Blacka hipnotyzują tak bardzo, że nie mamy ochoty oderwać się od ekranu, choćby na chwilę i dajemy się wciągnąć w historię, która została zainspirowana prawdziwymi doświadczeniami każdego z nas.
Nazywam się Cukinia (2016)
Miłośnicy animacji poklatkowej koniecznie powinni sięgnąć po dzieło Claude’a Barrasa. Nazywam się Cukinia to historia dziewięcioletniego chłopca, który przypadkowo zabija swoją matkę alkoholiczkę, czego następstwem jest pobyt w sierocińcu. Choć początkowo ma problemy z adaptacją do nowego miejsca i nie zawsze znajduje nic porozumienia z innymi dziećmi (Simon, Ahmed, Jujube, Alice, Béatrice i Camille), stopniowo otwiera się na ludzi, miłość, którą chcą mu ofiarować, znajdując przyjaciół, na których wsparcie zawsze będzie mógł liczyć. Francusko-szwajcarska produkcja pokazuje świat z perspektywy dziecka, skupiając się na jego wewnętrznej przemianie. Animacyjna perełka zebrała entuzjastyczne recenzje krytyków na całym świecie, mogąc się poszczycić nominacją do Oscara. Słodko-gorzki film o eksploracji żalu, marzeniach, potrzebie bycia zauważanym i kochanym nie jest przeładowany treścią, dzięki czemu pozwala widzom skupić się na emocjach, które targają bohaterami, a także pięknie muzyki, stanowiącej znakomitą oprawę dla postaci i scen.
Zwierzogród (2016)
Nagrodzony Oscarem Zwierzogród to film, który przypadnie do gustu zarówno najmłodszym, jak i tym nieco starszym. Ma w sobie wszystko to, czego oczekujemy od filmów Disneya, a jednocześnie stanowi alegorię naszych czasów, dlatego wciąga dorosłych. Gdy do Zwierzogrodu, metropolii zamieszkiwanej wyłącznie przez zwierzęta, w której każde stworzenie może zostać kimkolwiek zechce, przybywa ambitna policjantka Judy Hops, szybko przekonuje się, że jako pierwszy królik zatrudniony w miejscowej policji nie będzie miała łatwego życia. Postanawia zrobić wszystko, by uzyskać upragniony awans. Chcąc się wykazać, przyjmuje sprawę kryminalną. Jej partnerem w śledztwie zostaje wygadany i szczwany lis Nick Bajer.
Zestawienie dwóch naturalnych wrogów – roślinożercy i mięsożercy – którzy muszą współpracować mimo dzielących ich różnic, powoduje wiele zabawnych spięć, które przesuwają fabułę do przodu. Ciesząca oko animacja, błyskotliwy humor, nieoczekiwane zwroty akcji, znakomity polski dubbing to tylko niektóre z powodów, by sięgnąć po tę amerykańską produkcję. Historia o sile marzeń, przyjaźni, która jest w stanie wnieść się ponad wszelkie przeciwności, to z pewnością rozrywka dla całej rodziny.
Coco (2017)
Kolejna Oscarowa produkcja w naszym zestawieniu to film Coco, będący historią dwunastoletniego Miguela, chłopca z fikcyjnego meksykańskiego miasteczka Santa Cecilia, który jest rozdarty między tradycją rodzinną a pasją do muzyki. Przedostaje się do Krainy Umarłych, by odnaleźć pradziadka i znieść rodzinny zakaz słuchania muzyki. Coco to piękna, urzekająca feerią barw, bogatą fabułą i budzącymi sympatię postaciami opowieść o granicach i ich przesuwaniu. Jej sercem jest muzyka. Produkcja, która ma obsadę składającą się wyłącznie z Latynosów, zarobiła na całym świecie ponad osiemset milionów dolarów, zdobyła dwa Oscary i stała się największym hitem kinowym w historii Meksyku.
Wyspa psów (2018)
Dla fanów Wesa Andersona Wyspa psów to pozycja obowiązkowa. Historia dwunastoletniego chłopca imieniem Atari to tak naprawdę klasyczna opowieść o najlepszym przyjacielu człowieka. Jednak sposób jej realizacji nie jest tradycyjny. Gdy skorumpowany burmistrz wielkiego miasta Megasaki na mocy specjalnego dekretu wygania wszystkie chore psy domowe na ogromne wysypisko odpadów, Atari leci na „wyspę śmieci”, by odnaleźć ukochanego pupila. Na miejscu gromadzi wokół siebie grupę czworonożnych przyjaciół i wraz z nimi wyrusza na wielką wyprawę, która zadecyduje o losach i przyszłości całej prefektury. Wyspę psów można traktować również jako przypowieść o pozbawieniu praw wyborczych, historię spychania określonych grup społecznych na margines. Dzięki niezwykłym efektom wizualnym film łączy w sobie urok kanadyjskiego filmu familijnego 200 mil do domu z postapokaliptycznymi obrazami rodem z Mad Maxa. Niecodzienną historię, wykonaną techniką animacji poklatkowej, ożywiły głosy Edwarda Nortona, Billa Murraya, Jeffa Goldbluma, Frances McDormand, Scarlett Johansson, Tildy Swinton i wielu innych.
Nasze magiczne Encanto (2021)
Choć filmy Disneya naśladują klimat musicali z Broadwayu już przynajmniej od kilku dekad, nie wszystkie produkcje można uznać za wyjątkowo udane. Na szczęście Nasze magiczne Encanto nie należy do niechlubnej reprezentacji. Animacja z 2021 roku z utworami Germaine Franco, amerykańskiej kompozytorki, która stworzyła muzykę do Coco, musicalu Wytańcz to czy też filmu The Mother z Jennifer Lopez w roli głównej, zyskała wielu oddanych fanów, a chwytliwe kawałki, takie jak Surface Pressure i We Don’t Talk About Bruno, natychmiast stały się wielkimi hitami. Film opowiada historię niezwykłej rodziny Madrigal obdarzonej mocą uzdrawiania, która zamieszkuje urokliwe Encanto, ukryte w górach Kolumbii. Jedyną zwyczajną osobą w rodzinie jest Mirabel i to właśnie ona staje się ostatnią nadzieją rodziny, gdy magia otaczająca Encanto jest w niebezpieczeństwie. Animacja jest hołdem złożonym kolumbijskiej kulturze. Przyciąga oko stroną wizualną i ucho sekwencjami muzycznymi. To z pewnością jedna z tych produkcji, które można obejrzeć całą rodziną.
Raya i ostatni smok (2021)
Miłośnicy kultur południowo-wschodniej Azji z pewnością docenią produkcję Raya i ostatni smok, która wyszła spod skrzydeł Disneya. Akcja toczy się w mitycznej krainie Kumandra, niegdyś zamieszkiwanej przez smoki. Wojowniczka Raya wyrusza w podróż, by odnaleźć ostatniego, legendarnego smoka i w ten sposób pogodzić zwaśnione ludy i ocalić swój kraj. Film o dążeniu do jedności jest piękną animacją, która przyciąga oko żywą paletą barw i niezwykłym poziomem szczegółowości. Znakomicie skonstruowane postacie w połączeniu z bardzo dobrze dobranymi głosami serwują widzom rozrywkę na wysokim poziomie. Nie ma tutaj miejsca na niepotrzebne kalki czy też elementy zakłócające dynamikę fabuły. Opowieść o niepewności, która często towarzyszy odwadze, przypadnie do gustu nie tylko miłośnikom odległych kultur.
Guillermo del Toro: Pinokio (2022)
Chyba nie ma takiej osoby, która nie znałaby historii o drewnianym pajacyku. Jeśli czujesz sentyment do słynnej bajki Carla Colllodiego, warto sięgnąć po pełnometrażowy film animowany w reżyserii Guillermo del Toro, który został okrzyknięty najpiękniejszą animacją 2022 roku. Produkcja będąca reinterpretacją ponadczasowej bajki z pewnością Cię zaskoczy. Za sprawą meksykańskiego reżysera zamieniła się w przypowieść z czasów Mussoliniego o śmiertelnej w skutkach kontroli. Guillermo del Toro nie zachował linii czasowej książkowego pierwowzoru, czyniąc tłem dla nowej odsłony Pinokia zainfekowane faszyzmem włoskie miasteczko. Akcję umieścił w latach 30. minionego stulecia. Musicalowa forma, zachwycająca strona wizualna (dzięki technice poklatkowej), bardzo dobrze dobrane głosy (Gregory Mann, Evan McGregor, David Bradley, Cate Blanchett, Tilda Swinton, Christoph Waltz) i nieoczywiste zakończenie z ważnym morałem to wystarczające powody, by sięgnąć po dzieło w interpretacji del Toro.
Kot w butach: ostatnie życzenie (2022)
Jeśli darzysz sentymentem zawadiackiego kota z uniwersum Shreka, a dodatkowo poszukujesz rozrywki, która oferuje szybkie tempo, cięty humor i zachwycające efekty wizualne, czas odpalić animację Kot w butach: ostatnie życzenie. Tym razem futrzany poszukiwacz przygód, który zarówno budzi postrach w całym kraju, jak i roztapia serca kobiet, wyrusza w podróż, by przywrócić osiem ze swoich dziewięciu żyć za pomocą mistycznej Gwiazdy Życzeń. Z jej mocy chcą również skorzystać Złotowłosa i Trzy Niedźwiedzie, a także tajemniczy wilk. Koci bohater będzie musiał stawić im czoła. Joel Crawford zaserwował widzom animację przygodową, w której nie brakuje zwrotów akcji, momentów sprawiających, że łzy napływają do oczu, a także elementów komediowych. Po raz kolejny Bartosz Wierzbięta i sprawdzona ekipa dubbingowa (m.in. Wojciech Malajkat, Robert Jarociński, Monika Dryl) stanęli na wysokości zadania, by polski widz mógł otrzymać rozrywkę, jakiej oczekuje po wcześniejszych doświadczeniach z nieustraszonym, włochatym superbohaterem.
Chłopiec i czapla (2023)
W naszym zestawieniu nie mogło zabraknąć kolejnej oscarowej produkcji Hayao Miyazakiego. Chłopiec i czapla to historia 12-letniego pogrążonego w żałobie chłopca o imieniu Mahito Maki, który po stracie matki (zginęła w pożarze szpitala) wraz z ojcem przeprowadza się na wieś. Gdy pewnego dnia spotyka mówiącą ludzkim głosem czaplę siwą, staje się ona jego przewodnikiem po magicznym, równoległym świecie, w którym przeszłość miesza się z teraźniejszością. Ptak pomaga chłopcu rozwikłać tajemnicę życia. Film jest hołdem złożonym mentorowi Miyazakiego i współzałożycielowi Studio Ghibli, Isao Takahacie, który zmarł w 2018 roku.
Przez pierwszą godzinę historia toczy się w spokojnym tempie, przekształcając się na oczach widzach w przygodę przypominającą sen. Nie brakuje tu hipnotyzujących obrazów i scen skłaniających do refleksji. Chłopiec i czapla nabiera rozpędu w momencie, w którym ptak wciąga Mahito Maki w niebezpieczną, choć ekscytującą podróż po krainie fantasy. Pełne smutki i jednocześnie nadziei dzieło japońskiego mistrza to bez wątpienia uczta dla zmysłów, zanim jednak rozpoczniesz jej wizualną konsumpcję, warto zapoznać się z wcześniejszymi produkcjami reżysera.
Marcel Muszelka w różowych bucikach (2021)
Nagrodzona Satelitą i Saturnem, nominowana do Oscara i Złotego Globu produkcja Marcel Muszelka w różowych bucikachto urzekająca historia niewielkiego stworzenia w wielkim świecie. Urocza muszelka o wzroście jednego cala na skutek tajemniczej tragedii została rozdzielona z muszelkową społecznością. Choć wiedzie barwne życie ze swoją babcią Connie i ich ulubieńcem Alanem, marzy o tym, by zapełnić pustkę w sercu i odnaleźć zaginioną rodzinę. Dzięki twórcy filmów dokumentalnych mały Marcel staje się gwiazdą Internetu. Zyskuje miliony oddanych fanów i szansę na odnalezienie dawno zaginionej rodziny. Będzie również musiał stawić czoła niespotykanemu niebezpieczeństwu. Pełnometrażowa animacja poklatkowa powstała na postawie serii trzyminutowych filmików, będących wspólnym dziełem pisarki Jenny Slate i reżysera Deana Fleischera Campa, które w 2010 roku trafiły do sieci, szturmem podbijając serwis YouTube. Pięknie zrealizowana, pełna ciepła historia przypomina o tym, by korzystać z życia tu i teraz, cieszyć się bliskością ważnych osób, a z porażek wyciągać lekcję.
TOP 15 filmów animowanych – oceny serwisów poświęconych filmom i ludziom kina
Jeśli ciekawa fabuła, znane nazwiska w obsadzie, przyciągająca oko grafika czy też nasze zapewnienie, że warto sięgnąć po daną produkcję, to dla Ciebie za mało, by spędzić wieczór w objęciach filmu animowanego, zapoznaj się z zestawieniem ocen użytkowników IMDb, Filmwebu oraz serwisu Rooten Tomatoes. Setki tysięcy fanów gatunku nie mogą się mylić.
| Nazwa filmu | Reżyser | Ocena Rooten Tomatoes | Ocena IMDb | Ocena Filmweb |
| Spirited Away: W krainie bogów | Hayao Miyazaki | 96% | 8,6 | 8,1 |
| Fantastyczny Pan Lis | Wes Anderson | 93% | 7,9 | 7,6 |
| Odlot | Pete Docter, Bob Peterson | 98% | 8,3 | 7,5 |
| Sekrety morza | Tom Moore | 99% | 8,0 | 8,1 |
| W głowie się nie mieści | Peter Docter | 98% | 8,2 | 7,7 |
| Nazywam się Cukinia | Claude Barras | 95% | 7,8 | 7,6 |
| Zwierzogród | Byron Howard Rich Moore | 98% | 8,0 | 7,9 |
| Coco | Lee Unkrich Adrian Molina | 97% | 8,4 | 8,3 |
| Wyspa psów | Wes Anderson | 95% | 7,8 | 7,7 |
| Nasze magiczne Encanto | Jared Bush Byron Howard | 95% | 7,2 | 7,2 |
| Raya i ostatni smok | Don Hall Carlos López Estrada | 95% | 7.3 | 7.2 |
| Guillermo del Toro: Pinokio | Guillermo del Toro Mark Gustafson | 96% | 7,6 | 7,2 |
| Kot w butach: ostatnie życzenie | Joel Crawford | 87% | 7,8 | 7,7 |
| Chłopiec i czapla | Hayao Miyazaki | 87% | 7,6 | 7,0 |
| Marcel Muszelka w różowych bucikach | Dean Fleischer-Camp | 95% | 7,7 | 7,6 |
