Na koniec listopada handel w Polsce przeżywa znakomity czas, a to za sprawą święta, które przyszło do Polski zza oceanu – Black Friday. Czarny Piątek to okres, w którym sklepy i punkty usługowe organizują najlepsze promocje – również i te działające online. W ich przypadku kolejnym handlowym świętem jest poniedziałek, następujący tuż po Black Friday, nazywany Cyber Monday.
Skąd się wzięły Black Friday i Cyber Monday?
Święto handlu i promocji wymyślono w USA, gdzie rzeczywiście końcówka listopada naznaczona jest zakupową gorączką. Promocje i zniżki są najlepsze, a opusty – największe. Choć w Polsce Black Friday nie działaj jeszcze na taką skalę, to wiele sklepów, w tym internetowych, przyłącza się do tego trendu.
Święto zakupów – Black Friday – obchodzone jest w Stanach Zjednoczonych w piątek przypadający po Święcie Dziękczynienia, które zawsze jest obchodzone w czwarty czwartek listopada. Black Friday jest więc świętem ruchomym i rozpoczyna sezon zakupów bożonarodzeniowych.
Black Friday – kiedy to się zaczęło?
Najwcześniejsze doniesienia o Black Friday pochodzą z połowy XX wieku. Jedna z teorii głosi, że był to dodatkowy dzień wolny, który Amerykanie brali na żądanie po Święcie Dziękczynienia, by przedłużyć sobie weekend. Jednak trudno tu dopatrzyć się związku ze świętem zakupów.
Hipoteza o tłoku, zwiększonym ruchu i tłumach szturmujących sklepy w Black Friday jest już bardziej trafna. To właśnie wtedy w sklepach organizowano zniżki i rabaty, stąd też i więcej chętnych do zakupu. Niestety, zwiększona liczba klientów miała też swoje konsekwencje. Za przykład weźmy przypadek sklepu Walmart, w Nowym Jorku, na Long Island, gdzie napierający na drzwi tłum spowodował ich złamanie i stratowanie na śmierć jednej osoby.
Na czym polega Cyber Monday?
Kolejnym świętem zakupów stał się Cyber Monday, kiedy to najlepsze promocje z założenia organizowane są przez sklepy internetowe. Nie tylko można wówczas zamawiać towary z dużą zniżką, ale często i z darmową dostawą czy zwrotem. Jednak od pewnego czasu granice pomiędzy Black Friday i Cyber Monday wyraźnie się zacierają, przez co święto zakupowe wydłuża się na kilka dni.
Wyniki polskich e-sklepów na Black Friday i Cyber Monday
Polskie e-sklepy wyraźnie czekały na przedświąteczny okres, a zwłaszcza na Black Friday i Cyber Monday, by poprawić swoje wyniki sprzedażowe. Rzeczpospolita informowała już w listopadzie 2023 roku, powołując się na dane Dun & Bradstreet Poland, że na koniec III kw. 2023 roku w Polsce działało 64,5 tys. sklepów internetowych. W ciągu ostatnich 9 miesięcy rynek urósł o 6,6 tys.
Rzecznik Dun & Bradtreet Poland cytowany przez Rzeczpospolitą, Tomasz Starzyk powiedział, że:
Polska jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się rynków sprzedaży internetowej. W to też wlicza się wszelka działalność związana z aukcjami internetowymi, sprzedażą na żywo, portalami itp.
Polskie e-sklepy nie mają dobrej sytuacji finansowej. Według „Rz” wyglądaj to następująco:
- 1,5 proc. sklepów ma bardzo dobrą kondycję finansową,
- 49 proc. jest w dobrej kondycji,
- 43,2 proc. sklepów jest w słabej i bardzo złej kondycji.
Branża e-commerce liczyła na to, że „odbije” się dzięki sezonowi przedświątecznemu. Dane Tpay wskazują, że sprzedawcy odnotowali w 2023 roku w czasie Black Friday wzrost obrotów o 116 proc., a w Cyber Monday – o 43 proc. Jak wzrosty te wyglądały w stosunku do wyników w całym listopadzie, prezentuje poniższy wykres:
Wyraźnie widoczny jest wzrost 24 listopada, na który w tym roku przypadał Black Friday. Kto zarobił najwięcej? Największe obroty polskie e-sklepy notowały (według danych Tpay) w takich kategoriach jak:
- AGD/RTV i elektronika – wzrost o 45 proc. w stosunku do 2022 roku,
- Zdrowie i uroda – wzrost o 23 proc.,
- Moda i akcesoria – wzrost o 17 proc.
Potwierdzeniem wzmożonego ruchu na Black Friday i Cyber Monday są również dane zgromadzone przez operatora systemu BLIK. Według Polskiego Standardu Płatności, użytkownicy BLIK-a wykonali niemal 18 mln transakcji na łączną kwotę 2,8 mld zł w 4 dni, od 24 do 27 listopada, czyli w Black Friday i Cyber Monday.
Nie słabnie popularność obniżek oferowanych z okazji „Czarnego Piątku” i eventów z nim związanych. Zainteresowaniem kupujących w sieci cieszył się również Cyber Monday – liczba operacji w sieci tego dnia wzrosła o pół miliona w stosunku do 2022 roku.
Polacy liderami na Black Friday
Boston Consulting Group (BCG) opublikowało wyniki przeprowadzonych badań, które wskazały, że 74 proc. ankietowanych w różnych krajach na świecie – Australii, Kanadzie, Niemczech, Szwajcarii, Polsce, Wielkiej Brytanii i USA, deklarowało chęć udziału w wyprzedażach na Black Friday, Cyber Monday oraz na Dzień Singla. Dodatkowo ujawniono, że 78 proc. konsumentów z Polski zamierzało skorzystać z listopadowych wyprzedaży. Najmniej zainteresowani nimi okazali się Szwajcarzy – 57 proc., Brytyjczycy – 64 proc. i Niemcy – 67 proc.
Czy handlowcy zarabiają na zniżkach z okazji Black Friday?
Dyrektywa Omnibus nakazuje sprzedającym, w tym e-sklepom ujawnianie ostatniej, najniższej ceny w ciągu ostatnich 30 dni przed obniżką. Aby promocje na Black Friday wydawały się jeszcze bardziej atrakcyjne, niektóre sklepy internetowe zdecydowały się na podniesienie cen już w październiku. Handlowcy cieszą się, że sprzedają więcej niż zwykle, a konsumenci z dużych zniżek. Warto zachować czujność i sprawdzać ceny kupowanych produktów, np. w porównywarkach.
