Rynek pracy zaczął podlegać ogromnym przekształceniom wraz z wprowadzeniem sztucznej inteligencji i zrobotyzowanej automatyzacji procesów (RPA), wzrostem znaczenia zrównoważonego rozwoju, a także zmianą modelu pracy, zapoczątkowaną w czasie pandemii. Tak zwane tłuste lata niektórych zawodów minęły bezpowrotnie. Z kolei na inne zawody stale rośnie popyt, zdecydowanie przewyższając podaż. Dowiedz się, którzy specjaliści będą mogli przebierać w ofertach w 2024 roku i jakie zawody są zagrożone rozwojem AI.
Co się dzieje na polskim rynku pracy?
Z danych Eurostatu wynika, że w styczniu 2024 roku stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 2,9%, co oznacza, że jest to drugi najlepszy wynik po Malcie (2,6%) spośród wszystkich państw Unii Europejskiej. Stabilną sytuację na rynku pracy potwierdzają również dane GUS. Choć krajowa i zagraniczna sytuacja gospodarcza, innowacje techniczne, a także społeczno-behawioralne skutki pandemii nadal będą kształtować sytuację na rynku pracy, dobra wiadomość jest taka, że pracodawcy raczej niechętnie będą zwalniać obecną kadrę. Ma to związek z trudnościami z pozyskiwaniem wykwalifikowanych pracowników. Czy to oznacza, że wszyscy mogą spać spokojnie i nic się nie zmieni, mimo szumnych prognoz i straszenia AI? Niestety nie! Z badań nad sztuczną inteligencją wynika, że część obecnych na rynku zawodów przestanie istnieć, ale jednocześnie trzykrotnie wrośnie liczba nowych miejsc pracy związanych z obsługą nowoczesnych technologii. Kompetencje cyfrowe i umiejętność dostosowywania się do zmian technologicznych staną się zarówno kartą przetargową, jak i trampoliną na szczyt.
Manpower Polska opublikował raport, który wskazuje, że najtrudniej znaleźć wykwalifikowanych pracowników fizycznych, menedżerów projektów oraz przedstawicieli handlowych. To właśnie oni będą mogli liczyć na stałe zatrudnienie i godziwe zarobki w 2024. Z kolei z sondażu Rzeczpospolitej, w którym co roku znajdują się informacje przekazywane przez przedstawicieli dużych agencji zatrudnienia i firm rekrutacyjnych wynika, że na brak propozycji nie będą mogli narzekać specjaliści od sztucznej inteligencji czy też cyberbezpieczeństwa, osoby zajmujące się automatyzacją procesów, przedstawiciele zielonych zawodów, doświadczeni księgowi oraz osoby zajmujące się sprzedażą, w tym również e-commerce.
Specjalista ds. cyberbezpieczeństwa (cyber security specialist)
Według najnowszego raportu Mordor Intelligence rynek cyberbezpieczeństwa w Europie do 2029 roku wzrośnie o blisko 11% z 56,96 miliardów dolarów (52 mld euro) do 95,17 miliardów dolarów (87 mld euro). Tylko w 2024 roku Komisja Europejska przeznaczy 214 milionów euro (229,67 mln dolarów) na zwiększenie zbiorowej odporności UE na zagrożenia cybernetyczne. Ma to związek z rosnącą integracją technologii cyfrowych z infrastrukturą krytyczną, taką jak sieć energetyczna, placówki opieki zdrowotnej czy systemy transportowe, która doprowadziła do sytuacji, w której potencjalne szkody wynikające z ataku cybernetycznego mogłyby stwarzać poważne ryzyko dla bezpieczeństwa publicznego. Taki obrót spraw powoduje, że eksperci od cyberbezpieczeństwa zaczynają stawać się najbardziej pożądanymi specjalistami na rynku, co z kolei daje im prawo dyktowania warunków. To między innymi przez nich programiści musieli oddać koszulkę lidera, żegnając się z najbardziej tłustymi latami w karierze. Co prawda specjaliści IT nadal będą w czołówce poszukiwanych kandydatów, jednakże podium raczej będzie poza ich zasięgiem.
Wykrywanie cyberzagrożeń i wdrażanie zmian w celu ochrony danej organizacji doprowadzi do wykształcenia się kilku szczebli specjalistów, którzy będą świadczyć usługi zarówno w zakresie zabezpieczania firmowych sieci, wprowadzania rozwiązań aplikacyjnych (od antywirusów po kompleksowe systemy SIEM), jak i audytów, doradztwa, zarządzania cyberekosystem czy też SOC. Ogromne możliwości stwarza również rynek rozwiązań chmurowych. Jeśli obawiasz, że sztuczna inteligencja z czasem odbierze Ci pracę, może warto pomyśleć o tym, by się przebranżowić. Według raportu Cybersecurity. Rynek pracy w Polsce – 2024 ponad 1/3 specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa zarabia miesięczne ponad 20 tysięcy brutto. Zarobki tego rzędu na pewno pozwalają spać spokojniej.
Specjaliści ds. sztucznej inteligencji (artificial intelligence specialist)
Sztuczna inteligencja w 2023 roku odegrała znaczącą rolę w rozwoju sektora technologicznego. Pewnym krokiem wkroczyła do świata finansów, administracji, opieki zdrowotnej, a także badań naukowych. Na dodatek jej możliwości nie wyczerpały się na tych dziedzinach i z każdym rokiem stają się coraz bardziej zdumiewające. Czy nam się podoba, czy nie (zdania są podzielone), sztuczna inteligencja zaczęła stanowić integralną część naszego życia, a wraz z jej rozwojem otworzyły się nowe możliwości na rynku pracy. Szacuje się, że do roku 2028 zapotrzebowanie na specjalistów ds. sztucznej inteligencji gwałtownie wzrośnie.
W tej chwili zapotrzebowanie na ekspertów od AI jest większe niż podaż, dlatego też profesjonaliści posiadający takie umiejętności twarde jak: biegłość w językach programowania, rozumienie koncepcji uczenia maszynowego, znajomość baz danych (dane są paliwem sztucznej inteligencji) czy też solidne podstawy matematyki, zwłaszcza statystyki, rachunku prawdopodobieństwa i algebry liniowej mają przed sobą bardzo wiele możliwości. Mimo że profile poszczególnych stanowisk związanych ze sztuczną inteligencją różnią się między sobą, większość specjalistów pracuje i pracować będzie nad projektowaniem zautomatyzowanych rozwiązań, które mogą poprawić wydajność w danej dziedzinie, a także rozwijaniem modeli AI. Według danych No Fluff Jobs w 2023 r. wzrosła mediana zarobków na stanowiskach związanych ze sztuczną inteligencją. W minionym roku osoby zatrudnione na umowie o pracę mogły liczyć na miesięczne zarobki rzędu 18-26 tysięcy zł brutto, a na umowie B2B 30-38 tysięcy zł netto.
Specjalista ds. automatyzacji procesów (process automation specialist)
Myśląc o zawodach, które w perspektywie najbliższych lat będą mogły liczyć na stabilne zatrudnienie i atrakcyjne zarobki, należy wymienić specjalistę ds. automatyzacji procesów. Nie trzeba być wybitnym znawcą sektora technologicznego, by zauważyć, że coraz więcej firm zwraca się w stronę automatyzacji procesów, dlatego też osoby zajmujące się oceną, testowaniem i naprawą systemów produkcyjnych, tworzące aplikacje webowe oraz testujące przy pomocy specjalnie zamontowanych czujników sprawność zarówno maszyn, jak i systemów operacyjnych, będą niezwykle cennymi pracownikami na rynku pracy. Tylko do końca 2025 roku, a zatem w niedalekiej perspektywie czasowej, rynek inteligentnej automatyzacji procesów wzrośnie średnio o 13% rocznie. Według danych portalu Pracuj.pl specjalista ds. automatyzacji procesów może liczyć na zarobki rzędu 6 500-9000 zł miesięcznie.
Zielone zawody (green jobs)
Osoby mające „zielone kompetencje” na brak pracy w 2024 roku nie będą narzekać, dlatego że rynek otwiera drzwi dla specjalistów, którzy mogą zapewnić zrównoważony rozwój, łącząc interesy gospodarcze z dobrem planety, aby móc chronić środowisko i promować transformację energetyczną. Według Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej do 2030 r. w samym sektorze odnawialnych źródeł energii powstanie na całym świecie co najmniej 38 milionów dodatkowych miejsc pracy. Choć na tę chwilę ciężko jest wskazać dokładną liczbę tak zwanych green jobs, pewne jest to, że transformacja energetyczna obejmuje wszystkie obszary – od rolnictwa, przez turystykę, badania rozwoju, na administracji skończywszy. Możemy liczyć na zwiększone zapotrzebowanie zarówno inżynierów energii odnawialnej, jak i specjalistów związanych z produkcją baterii do samochodów elektrycznych.
Zdaniem prezesa firmy Bigram, która zajmuje się kompleksowymi usługami rekrutacyjnymi i doradczymi dla biznesu, napływ środków z KPO spowoduje, że rynek wchłonie każdą liczbę inżynierów i techników z obszaru OZE, przesyłu i magazynowania energii, szczególnie ze znajomością j. angielskiego. Na zawodową posuchę nie będą narzekać również prawnicy specjalizujący się w ochronie środowiska, a także inżynierowie środowisk, zajmujący się tworzeniem projektów i usług, które mogą pozytywnie wpłynąć na środowisko, wykrywaniem potencjalnych szkód w żywych ekosystemach, a także oceną zagrożeń fizycznych i chemicznych związanych z działalnością człowieka oraz jej szkodliwych skutków. Według portalu Jooble.pl specjalista ds. OZE może liczyć na ok. 9 750 zł miesięcznie (kwota uśredniona).
Zielone kołnierzyki, czyli specjaliści ds. ESG
Unijna dyrektywa CSRD nałożyła na największe firmy oraz małe i średnie spółki notowane na giełdzie obowiązek gromadzenia, analizowania i przygotowywania raportów dotyczących różnych aspektów działalności i ich wpływu na środowisko, społeczeństwo i korporacyjny ład. Grupa przedsiębiorstw objętych tym obowiązkiem prawnym będzie rozszerzania do 2028 r. W Polsce regulacjom dyrektywy z grudnia 2022 roku będzie podlegać ok. 4 tysięcy podmiotów – od międzynarodowych przedsiębiorstw po start-upy. Jako że pierwsza sprawozdawczość dotyczy roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2024 lub po tej dacie, już od jakiegoś czasu można zauważyć coraz więcej ogłoszeń o pracę skierowanych do osób, które mają być odpowiedzialne za tworzenie raportów niefinansowych w oparciu o czynniki ESG (z ang. Environmental, Social and Corporate Governance). Z raportu Przegląd Wynagrodzeń i Trendów na Rynku Pracy w 2023 r. przygotowanego przez PageGroup wynika, że „zielone kołnierzyki” mogą liczyć na zarobki rzędu 9-45 tysięcy złotych.
Specjaliści ds. sprzedaży
Choć w 2024 roku sztuczna inteligencja będzie miała (częściowo już ma) duży wpływ na sposób, w jaki kupujący szukają produktów i usług, przyczyniając się również do usprawnienia procesu sprzedaży, specjaliści ds. sprzedaży nie muszą martwić się o swoją pracę. Element ludzki w zarządzaniu sprzedażą nadal jest kluczowy. Budowanie i utrzymywanie relacji z klientami wymaga zarówno umiejętności interpersonalnych, jak i inteligencji emocjonalnej, co w tej chwili jest nieosiągalne dla sztucznej inteligencji. AI może pomóc zautomatyzować niektóre zadania czy też dostarczać klientom rekomendacji opartych na dokładnej analizie danych, ale nie zastąpi znakomicie wyszkolonych menedżerów sprzedaży, którzy posiadają zarówno umiejętności twarde, jak i miękkie i doskonale wiedzą, jak je łączyć, by osiągnąć cel. Pensja specjalistów ds. sprzedaży zależy od takich czynników jak staż pracy, doświadczenie/wykształcenie, wielkość firmy czy też województwo. Jak podaje portal wynagrodzenia.pl, średnie miesięczne wynagrodzenie na tym stanowisku wynosi 5 930 zł.
Psycholog, psychoterapeuta i psychiatra
Do najbardziej deficytowych grup zawodowych w Polsce z pewnością można zaliczyć psychologów, psychoterapeutów i psychiatrów. Specjalistów brakuje nie tylko w szpitalach, ośrodkach terapeutycznych i szkołach, ale również placówkach prywatnych. Szybkie tempo życia, zaburzanie proporcji między pracą (nauką) a wypoczynkiem, niepewna sytuacja gospodarcza czy też narastające konflikty między państwami i groźba wojny to czynniki, które sprawiają, że kryzys psychologiczny będzie narastać, a zapotrzebowanie na ww. specjalistów będzie ogromne. Psycholog (starszy specjalista) może liczyć na średnie zarobki rzędu 6 480 zł. Miesięczne wynagrodzenie (mediana) psychoterapeuty to kwota 6 610 zł. Z kolei psychiatra może zarobić 11 970 zł (mediana).
Które miejsca pracy zastąpi sztuczna inteligencja?
Mimo że sztuczna inteligencja jeszcze nie pokazała pełni swych możliwości, już wyzwala fale produktywności, zwiększa wartość biznesową firm i ma wpływ na siłę roboczą we wszystkich sektorach przemysłu. Specjaliści wskazują, że wraz z rozwojem AI niektóre zawody mogą znaleźć się w ciężkiej sytuacji. Mowa tutaj o pracownikach administracji, sektorze obsługi klienta, specjalistach ds. rekrutacji, projektantach graficznych, analitykach rynku finansów i nieruchomości, asystentach prawnych, młodszych specjalistach ds. social mediów czy też recepcjonistach. Na rynku pracy nie będzie łatwo również junior deweloperom i testerom czy też urzędnikom zajmującym się wprowadzaniem danych. Mówi się także o spadku znaczenia programistów w najbliższym czasie, choć ci najbardziej wykwalifikowani nadal mogą spać spokojnie.
Źródła: (pobranie raportów możliwe po podaniu e-maila):
https://www.manpowergroup.pl/raporty-rynku-pracy/
https://www.mordorintelligence.com/industry-reports/europe-cybersecurity-market
https://nofluffjobs.com/insights/ai-na-rynku-pracy/
https://hackeru.pl/rynek-pracy-w-polsce-2024/
https://www.michaelpage.pl/dla-mediów/badania-i-publikacje/przeglądy-wynagrodzeń
