Phishing, smishing i nie tylko — najpopularniejsze metody oszustw internetowych i jak się przed nimi chronić!

Nie oszukujmy się — w dzisiejszym cyfrowym świecie pełnym najróżniejszych możliwości oszuści internetowi co rusz znajdują nowe sposoby na wyłudzanie danych i pieniędzy od nieświadomych niczego użytkowników. Metody takie jak phishing czy smishing stały się na tyle powszechne, że oszuści coraz częściej wybierają rozwiązania bardziej wyrafinowane. Niestety jednak phishing oraz smishing to tylko niektóre z wielu zagrożeń czyhających w sieci. Jakie inne popularne metody oszustw internetowych warto znać i jak się przed nimi chronić? Sprawdźmy!

Phishing — jak tak naprawdę działa?

Phishing jest obecnie jedną z najpopularniejszych form cyberprzestępstwa. W metodzie tej oszuści podszywają się pod zaufane instytucje lub osoby, aby w ten sposób wyłudzić poufne informacje, takie jak hasła, numery kart kredytowych czy dane logowania. Jak możemy się domyślić, phishing obecnie doczekał się wielu wariacji, toteż jego mechanizm działania może opierać się na wysyłaniu fałszywych wiadomości e-mail, SMS-ów lub tworzeniu fałszywych stron internetowych, które wyglądają niemal identycznie jak te prawdziwe. Celem jest nakłonienie ofiary do podania swoich danych osobowych, które następnie mogą być wykorzystane do kradzieży tożsamości, pieniędzy czy innych oszustw finansowych.

Typowe scenariusze phishingowe

Jak może wyglądać typowy scenariusz phishingowy? Zwykle otrzymujemy fałszywy e-mail, w którym oszuści podszywają się pod instytucje takie jak banki, ZUS, czy US. W mailach często możemy znaleźć informacje, że nasze środki są w jakiś sposób zagrożone lub mamy inny rzekomy problem z kontem. Innym przykładem są wiadomości od rzekomych dostawców usług, takich jak PayPal czy Amazon, w których to jesteśmy proszeni o weryfikację konta lub potwierdzenie płatności. Warto pamiętać, że każdy z tych scenariuszy ma na celu wywołanie u ofiary poczucia pilności i skłonienie jej do natychmiastowego działania.

Jak chronić się przed phishingiem?

Wbrew pozorom skuteczna ochrona przed phishingiem nie wymaga od nas wiele. Kluczowe są z całą pewnością edukacja i ostrożność, ale warto też przestrzegać kilku praktycznych wskazówek:

• Sprawdzaj adresy e-mail nadawcy i linki zawarte w wiadomościach. W ten sposób upewnisz się, że są one autentyczne.
• Nigdy nie podawaj poufnych informacji przez e-mail lub SMS.
• Korzystaj z wieloskładnikowej autoryzacji (MFA), która zapewnia dodatkowy poziom zabezpieczeń.
• Regularnie aktualizuj swoje oprogramowanie zabezpieczające i systemy operacyjne. Pozwoli to mieć pewność, że jesteśmy chronieni przed najnowszymi zagrożeniami.

Smishing, czyli nowe zagrożenie w erze smartfonów

Smishing jest jedną z form phishingu. Sam termin pochodzi od słów „SMS” i „phishing” i odnosi się do oszustw polegających na wysyłaniu fałszywych wiadomości tekstowych, aby wyłudzić poufne informacje. Mimo wspomnianej różnicy w kanale komunikacyjnym cel pozostaje nadal ten sam — skłonić ofiarę do podania danych osobowych, finansowych czy logowania, które kolejno mogą zostać użyte do kradzieży tożsamości lub środków finansowych.

Jak może wyglądać atak smishingowy?

Przykładów ataków smishingowych jest wiele, ale najpopularniejszy to fałszywe powiadomienia od banków z informacją o nieautoryzowanej transakcji i prośbą o natychmiastowe kliknięcie linku w celu zabezpieczenia konta. W innych scenariuszach możemy okazać się laureatem nagrody głównej w konkursie, w którym nie braliśmy udziału i zostać proszeni o podanie danych osobowych w celu odebrania nagrody lub otrzymać fałszywe powiadomienie o zaległych fakturach, lub przesyłkach kurierskich wymagających kliknięcia linku prowadzący do fałszywej strony logowania, lub pobrania złośliwego oprogramowania.

Skuteczna ochrona przed smishingiem

Efektywna ochrona przed smishingiem jest jak najbardziej możliwa, jeśli będziemy przestrzegać kilku zasad bezpieczeństwa:

• Nigdy nie klikaj w linki ani nie odpowiadaj na wiadomości tekstowe od nieznanych nadawców.
• Zwracaj uwagę na język i treść wiadomości. Często zdarza się, że w smishingowych SMS-ach występują błędy gramatyczne lub pisane są niezrozumiałym językiem.
• Na wszelki wypadek blokuj numery telefonów, z których pochodzą podejrzane wiadomości.
• Korzystaj z oprogramowania antywirusowego na urządzeniach mobilnych.
• W przypadku otrzymania wiadomości od instytucji finansowej lub innej organizacji skontaktuj się z nimi bezpośrednio poprzez oficjalne kanały komunikacji, aby zweryfikować autentyczność otrzymanej wiadomości.

Fałszowanie adresów IP i e-maili, czyli spoofing

Kolejną bardzo popularną techniką na wprowadzanie ludzi w błąd jest spoofing. Metoda ta polega na podszywaniu się pod inną osobę lub instytucję w celu przeprowadzenia oszustwa. W kontekście internetowym może przybierać różne formy, ale przede wszystkim będzie to fałszowanie adresów e-mail, numerów telefonów, stron internetowych czy nawet adresów IP. Oszuści z premedytacją wykorzystują spoofing, aby w ten sposób zyskać zaufanie ofiar i skłonić je do ujawnienia wrażliwych informacji, wykonania określonych czynności (np. przelewów bankowych) lub zainstalowania złośliwego oprogramowania. Powszechnym przykładem może być e-mail, który wydaje się pochodzić od zaufanego banku, ale w rzeczywistości jest wysłany przez cyberprzestępcę.

Jak zapobiec wpadnięciu w pułapkę spoofingu?

W połączeniu z phishingiem spoofing przynosi prawdziwe żniwo wszelkim oszustom, dlatego tak ważne jest, aby się przed tym chronić. Aby identyfikować i unikać oszustw opartych na spoofingu, musimy zwracać uwagę na kilka kluczowych aspektów:

• Zawsze dokładnie sprawdzaj adres e-mail nadawcy oraz linki zawarte w wiadomościach. Często różnią się one nieznacznie od prawdziwych, np. poprzez literówki czy dodatkowe znaki.
• Korzystaj z oprogramowania zabezpieczającego, które może pomóc wykryć i zablokować fałszywe wiadomości oraz strony internetowe.
• Zawsze weryfikuj autentyczność podejrzanych wiadomości, kontaktując się bezpośrednio z instytucją lub osobą, pod którą rzekomo podszywa się nadawca, używając oficjalnych kanałów komunikacji.
• Edukacja i świadomość na temat technik spoofingu są kluczowe dla ochrony przed tego typu zagrożeniami — im więcej wiemy o metodach stosowanych przez oszustów, tym łatwiej jest uniknąć stania się ich ofiarą.

Pharming — ukryte zagrożenie w sieci

Bardzo zaawansowaną i tym samym niebezpieczną metodą oszustwa internetowego jest pharming. Ta metoda opiera się na przekierowywaniu użytkowników na fałszywe strony internetowe, nawet jeśli wpisali poprawny adres URL. Oszuści są w stanie manipulować ustawieniami DNS (Domain Name System) lub infekować komputery użytkowników złośliwym oprogramowaniem. W ten sposób zyskują oni kontrolę nad tym, dokąd trafiają użytkownicy po wpisaniu adresu strony. W wyniku tego ofiary mogą trafić na witryny łudząco podobne do prawdziwych, które są zaprojektowane tak, aby zbierać wrażliwe dane, takie jak loginy, hasła czy informacje bankowe.

Jak rozpoznać i zapobiec pharmingowi?

Musimy zdać sobie sprawę, że jeśli hakerzy wystarczająco się postarają, rozpoznanie fałszywej strony kradnącej dane może nie być takie proste. Na pewno warto zwracać uwagę na kilka znaków ostrzegawczych i stosować odpowiednie środki ochrony.

• Zwracaj uwagę na nieoczekiwane zmiany w wyglądzie znanych stron internetowych, problemy z certyfikatami SSL (Secure Sockets Layer) i ostrzeżenia od przeglądarek dotyczące podejrzanych stron.
• Korzystaj z aktualnego oprogramowania antywirusowego.
• Regularne skanuj system w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania.
• Korzystaj z renomowanych usług DNS, które oferują dodatkowe zabezpieczenia przed manipulacjami DNS.
• Upewnij się, że strony, na które wchodzisz, korzystają z protokołu HTTPS, co wskazuje na bezpieczne połączenie.

Malware — złośliwe oprogramowanie w oszustwach internetowych

Malware, czyli popularnie zwane złośliwe oprogramowanie jest dość szeroką kategorią programów stworzonych w celu infiltracji, uszkodzenia lub kradzieży danych z systemów komputerowych. W kontekście oszustw internetowych najczęściej możemy spotkać różne rodzaje malware’u, a wśród nich wirusy, robaki, trojany, ransomware, spyware i adware. Musimy zdać sobie sprawę, że wirusy i robaki potrafią rozprzestrzeniać się szybko, infekując kolejne urządzenia, podczas gdy trojany, ukryte w pozornie nieszkodliwych plikach, mogą otworzyć drzwi dla innych złośliwych programów. Ransomware zwykle blokuje dostęp do danych, żądając tym samym okupu za ich odblokowanie. Spyware i adware natomiast śledzą aktywność użytkownika, kradnąc poufne informacje lub wyświetlając niechciane reklamy.

Jak przebiega infekcja malware’em?

Infekcja komputera malware’em może nastąpić na różne sposoby, toteż musimy być zawsze uważni. Wśród najczęstszych metod wymienia się pobieranie załączników z podejrzanych e-maili, klikanie w złośliwe linki na stronach internetowych lub w wiadomościach, oraz instalowanie oprogramowania z niezaufanych źródeł. Efektywna ochrona przed tego typu zagrożeniem będzie obejmować kilka aspektów:

• Stosuj aktualne oprogramowanie antywirusowe.
• Regularne aktualizuj system operacyjny i aplikacje.
• Unikaj otwierania załączników i linków z nieznanych źródeł.
• Korzystaj z firewalla oraz narzędzi do ochrony przed spyware.
• Regularne twórz kopie zapasowe danych — może to pomóc w minimalizacji szkód w przypadku infekcji ransomware.

Ochrona przed oszustwami internetowymi — te narzędzia się przydają!

Z cyberzagrożeniami możemy spotykać się naprawdę często, dlatego tak ważne jest, abyśmy mieli świadomość istnienia pomocnych narzędzi, chroniących nas przed ewentualnymi atakami. Oto kilka kluczowych rozwiązań, które warto wykorzystać:

1. Oprogramowanie antywirusowe i antymalware: Tego typu programy skanują system w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania, wirusów, trojanów i innych zagrożeń. Wśród popularnych rozwiązań znajdziemy Avast, Norton, McAfee i Bitdefender. Pamiętajmy, że to właśnie regularne aktualizacje bazy wirusów zapewniają najlepszą ochronę przed najnowszymi zagrożeniami.
2. Firewalle: Firewalle mają za zadanie monitorować ruch sieciowy i blokować nieautoryzowane dostępy do systemu. Mogą być wbudowane w system operacyjny (np. Windows Firewall) lub stanowić część bardziej zaawansowanych pakietów bezpieczeństwa (np. ZoneAlarm). Dzięki firewallom mamy możliwość filtrowania ruchu sieciowego i ochrony przed atakami sieciowymi.
3. Menedżery haseł: Te niepozorne narzędzia pomagają tworzyć i zarządzać silnymi, unikalnymi hasłami dla różnych kont online. Przykładami są LastPass, 1Password i Dashlane. Menedżery haseł pomagają nam przechować dane w zaszyfrowanej formie, a tym samym umożliwiają bezpieczne logowanie się do różnych serwisów bez potrzeby zapamiętywania wszystkich haseł.
4. Wtyczki antyphishingowe: Rozszerzenia do przeglądarek internetowych, takie jak Norton Safe Web, McAfee WebAdvisor czy Bitdefender TrafficLight mają ostrzegać nas przed potencjalnie niebezpiecznymi stronami internetowymi i linkami phishingowymi. Dzięki ich wykorzystaniu unikamy klikania w podejrzane linki i odwiedzania niebezpiecznych stron.
5. Adblockery: Narzędzia takie jak uBlock Origin czy Adblock Plus blokują reklamy, które mogą zawierać złośliwe oprogramowanie. Co za tym idzie, poprawiają one nie tylko bezpieczeństwo, ale także wygodę korzystania z Internetu poprzez eliminowanie najbardziej uciążliwych reklam.
6. VPN (Virtual Private Network): Niezwykle popularne obecnie VPN-y, takie jak NordVPN, ExpressVPN czy CyberGhost odpowiadają za szyfrowanie ruchu internetowego i maskują adres IP użytkownika. W ten sposób zapewniamy sobie prywatność i bezpieczeństwo podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi oraz ochronę przed śledzeniem online.
7. Aktualizacje systemów i oprogramowania: Regularne aktualizowanie systemu operacyjnego oraz wszystkich zainstalowanych aplikacji zamyka luki bezpieczeństwa, które mogą być wykorzystane przez cyberprzestępców. Również automatyczne aktualizacje są ważnym elementem utrzymania bezpieczeństwa cyfrowego.

Co robić, gdy staniemy się ofiarami oszustwa internetowego?

Kiedy mamy podejrzenia, że padliśmy ofiarą oszustwa internetowego, musimy pamiętać o szybkim i skutecznym działaniu. Na początek powinniśmy natychmiast zmienić hasła do wszystkich kont, które mogą być zagrożone, zwłaszcza tych związanych z finansami i e-mailem. Kolejnym istotnym krokiem jest kontakt z bankiem lub dostawcą karty kredytowej w celu zgłoszenia podejrzanych transakcji i zablokowania karty, o ile to konieczne.

Co więcej, powinniśmy zgromadzić wszystkie dostępne nam dowody oszustwa, takie jak e-maile, wiadomości SMS, zrzuty ekranu i wszelkie inne komunikaty, które mogą być użyteczne podczas zgłaszania sprawy odpowiednim organom. Konieczne jest też skontaktowanie się z lokalną policją i złożenie formalnego zawiadomienia o przestępstwie. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się zgłoszenie oszustwa do odpowiednich instytucji międzynarodowych, zwłaszcza jeśli oszustwo miało charakter transgraniczny.

Skąd pozyskać wsparcie i pomoc w przypadku oszustw online?

Każdy świadomy użytkownik Internetu powinien zdać sobie sprawę, że w Polsce istnieje kilka instytucji i organizacji oferujących pomoc i wsparcie dla ofiar oszustw internetowych. Jedną z kluczowych instytucji jest oczywiście Policja, która prowadzi dochodzenia w sprawach związanych z cyberprzestępczością. Dobrym krokiem jest skontaktowanie się z Rzecznikiem Finansowym, który udziela wsparcia w przypadkach oszustw finansowych.

Inne organizacje, takie jak CERT Polska (Computer Emergency Response Team), specjalizują się w reagowaniu na incydenty związane z bezpieczeństwem komputerowym i oferują wsparcie techniczne oraz porady dotyczące ochrony przed cyberzagrożeniami. Jeśli jednak doszło do międzynarodowego oszustwa, konieczne będzie zgłoszenie sprawy do organizacji takich jak Europol lub Interpol, które prowadzą działania na szeroką skalę przeciwko cyberprzestępczości. Na koniec, pamiętajmy również, że współcześnie wiele banków i instytucji finansowych ma specjalne działy zajmujące się oszustwami, które mogą pomóc w odzyskaniu utraconych środków i zapobieżeniu przyszłym incydentom.

To cię zainteresuje

Gdzie szukać tanich lotów w Internecie?

Ula Rakowska

Internet

Kolejna porażka AI Overview. Nowy moduł Google wyświetla się tylko przy 15% zapytań

FunkyMedia

AI

Jakie wnioski możemy wyciągnąć?

Dzięki analizie najpopularniejszych metod oszustw internetowych jesteśmy w stanie zrozumieć, jak różnorodne i zaawansowane mogą być te zagrożenia. Oszuści nieustannie opracowują coraz to nowsze techniki, aby wyłudzić dane osobowe i finansowe, wykorzystując przy tym luki w zabezpieczeniach oraz nieuwagę użytkowników.

W obliczu rosnącego zagrożenia cyberprzestępczością niezwykle ważne jest, aby każdy świadomy użytkownik Internetu podejmował kroki w celu zwiększenia swojego bezpieczeństwa online. Zadbajmy o nasze bezpieczeństwo w sieci, aby móc cieszyć się jej możliwościami bez obaw o swoje dane i finanse.

Fot. Shutterstock