Do czego można wykorzystać Wayback Machine?

Możesz znać je pod nazwami archiwum internetu lub biblioteka internetu. Możesz kojarzyć je po adresie strony: archive.org. Narzędzie Wayback Machine, bo o nim mowa, to potężna baza danych pozwalająca zobaczyć zarówno strony, które od dawna nie istnieją, jak i stare wersje witryn wciąż istniejących. Ta obszerna biblioteka stron internetowych jest i prawdopodobnie zawsze będzie dostępna za darmo, ponieważ stanowi przedsięwzięcie organizacji non-profit, obecnie tworzone zarówno przez roboty, jak i przez ludzi, w tym użytkowników. Czy stanowi miejsce wyłącznie dla kierowanych nostalgią entuzjastów przeszłości? Bynajmniej!

Wykorzystanie Wayback Machine w SEO – pozycjonowaniu stron internetowych

Ponieważ FunkyMedia to firma zajmująca się marketingiem internetowym, w dużej mierze pozycjonowaniem stron, omawiania sposobów wykorzystania Wayback Machine wprost nie mogłabym zacząć inaczej niż od kwestii SEO. Chociaż narzędzie to nie należy do repertuaru środków, po które przy optymalizacji witryny sięga się w pierwszej kolejności, jego użycie warto rozważyć, zwłaszcza w szczególnych przypadkach.

1 – Wayback Machine w SEO: analiza spadku ruchu organicznego

Część właścicieli stron internetowych zwraca się do specjalistów od pozycjonowania w sytuacji spadku bezpłatnego ruchu z przeglądarki. Narzędziami takimi jak Senuto czy Semstorm można sprawdzić, czy spadek ów jest rezultatem utraty słów kluczowych w wynikach wyszukiwania, a dzięki Google Search Console da się zweryfikować chociażby usunięcie cennych podstron, skutkujące wyświetlaniem błędu 404.

Strona Wayback Machine - funkymedia.pl

Jeśli specjaliści SEO – lub właściciele stron internetowych dotkniętych spadkiem ruchu organicznego – chcą sprawdzić, co takiego mogło się wydarzyć w obrębie witryny, że przyniosło to druzgocący efekt w kontekście pozycjonowania, mogą sięgnąć właśnie po Wayback Machine. Tutaj jak na dłoni zobaczą, czy coś zostało zmienione, a jeśli tak – co. Są to informacje o tyle cenne, iż czasem właściciel nie chce przyznać, że coś zmienił, albo nawet nie ma pojęcia o dokonanej zmianie.

2 – Wayback Machine w SEO: analiza techniczna

Wyżej opisane wizualne przejrzenie archiwalnej wersji strony internetowej – do którego nie potrzeba specjalnych umiejętności – pozwala zauważyć zmianę m.in. nagłówków, struktury strony czy szablonu. Jednak poza analizą elementów widocznych gołym okiem warto poświęcić czas na zagłębienie się w aspekty techniczne. Do tego przyda się specjalista.

Strona Wayback Machine - funkymedia.pl - sitemapa

Siłą biblioteki Wayback Machine jest archiwizacja nie tylko wizualnej prezentacji witryn, ale także zaplecza technicznego, niewidocznego dla użytkowników. Obejmuje ono m.in. kod strony (dostępny w tradycyjny sposób: poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszki/touchpada i wybranie opcji wyświetlenia źródła strony albo skorzystanie ze skrótu klawiszowego), mapę strony (dostępną poprzez weryfikację adresu: domena.pl/sitemap.xml lub domena.pl/sitemap_index.xml; warto też pamiętać o możliwym istnieniu w przeszłości map strony w plikach tekstowych, np. pod adresem: domena.pl/sitemap.txt), plik robots.txt (dostępny poprzez weryfikację adresu: domena.pl/robots.txt).

3 – Wayback Machine w SEO: analiza linków i adresów URL

Analiza nieistniejących już linków na stronie (własnej/klienta), analiza utraconych linków na stronach zewnętrznych i analiza zmodyfikowanych adresów URL to kolejne możliwości zapewniane przez bibliotekę Wayback Machine.

  • Jeżeli chodzi o analizę linków on-site, warto sprawdzić, które były cenne i w miarę możliwości je przywrócić, chociażby poprzez przekierowania na podstrony o zbliżonej tematyce.
  • Analiza linków off-site co prawda nie pozwoli na zmianę linków znajdujących się na stronach zewnętrznych, ale umożliwi odzyskanie cennej mocy przekazywanej przez owe strony. Dla przykładu: dobrej jakości serwis x sześć lat temu opublikował artykuł, w którym umieścił link do Twojej podstrony y. Ponieważ o tym nie wiedziałeś lub zapomniałeś, dwa lata temu usunąłeś podstronę y, nie robiąc przekierowania. Teraz użytkownicy i roboty po podążeniu za linkiem trafiają na błąd 404. Nie za dobrze. Na szczęście dzięki bibliotece Wayback Machine możesz odzyskać wartościowy link, np. poprzez przekierowanie na podstronę o podobnej treści lub nawet przywrócenie starej treści. Ponieważ jest dostępna w archiwalnym widoku, wystarczy ją skopiować.
  • Z kolei analiza adresów URL może przyczynić się do znalezienia odpowiedzi na pytanie, co osłabiło działania SEO w ostatnim czasie. Być może sam zmieniłeś strukturę URL-ów, być może zrobiła to niecna wtyczka do strony. Najważniejsze, iż teraz będziesz mógł naprawić błąd.
Strona Wayback Machine na pasku adresu - funkymedia.pl, wyszczególniony protokół
  • I wreszcie Archiwum Wayback Machine pozwala zweryfikować, kiedy był, a kiedy nie było na stronie SSL-a. Zauważysz to po wybraniu preferowanego zapisu archiwalnego strony, ponieważ w pasku adresu pojawi się odpowiednio http:// lub https://.

Wykorzystanie Wayback Machine do (rozsądnego) zakupu domeny

Zakup domeny po istniejącej stronie internetowej może być rozważany z różnych powodów. Do przykładowych należą: 1) chęć skorzystania z mocy SEO witryny znajdującej się do tej pory pod danym adresem, 2) plan wykorzystania obszernej bazy użytkowników znających dany adres i korzystający z dotychczasowej witryny, 3) chęć odkupienia domeny o nazwie zbieżnej z nazwą firmy, by ujednolicić prezentację swojego biznesu w internecie.

Przed zakupem istniejącej domeny wykonuje się szereg czynności analitycznych, takich jak weryfikacja: historii, długości istnienia, potencjalnych kar od Google’a, słów kluczowych odpowiadających za ruch organiczny, profilu linków. Dobrym pomysłem jest również skorzystanie z Wayback Machine, by upewnić się, że strona istniejąca pod daną domeną była dobrej jakości i nie prezentowała praktyk niedozwolonych przez Google (chociażby rozbieżności pomiędzy treścią prezentowaną a zawartą w kodzie strony).

Strona Wayback Machine - funkymedia.pl, wyszczególniona opcja "Wyświetl źródło strony" w menu kontekstowym

Ponadto kupując domenę, najczęściej nie kupuje się strony. To oznacza, że nowa witryna podpięta pod dobrze wypozycjonowaną domenę będzie traciła słowa kluczowe i linki przychodzące. Spadki w wynikach wyszukiwania wydają się nieuniknione… chyba że uda Ci się temu przeciwdziałać, analizując treści w archiwum i odtwarzając je wraz ze strukturą, słowami kluczowymi i adresami URL posiadającymi mocne linki przychodzące. Oczywiście nie należy kraść treści poprzez kopiowanie ich.

Wykorzystanie Wayback Machine do weryfikacji oszustw, nadużyć i kradzieży treści

A skoro już o kopiowaniu cudzej treści mowa, biblioteka Wayback Machine to doskonałe miejsce do poszukiwania dowodów na popełnienie plagiatu lub bezprawne wykorzystanie materiałów należących do innej osoby. Jeżeli przyłapałeś konkurencję na używaniu Twoich treści – zwłaszcza własności intelektualnej takiej jak zdjęcia, grafiki, artykuły – jednak rywal szybko usunął dowody przewinienia, by nie ponieść konsekwencji prawnych, zajrzyj do archiwum stron internetowych. Mało kto wie, że witryny z Wayback Machine da się usuwać, więc prawdopodobnie znajdziesz tutaj potrzebne Ci materiały dowodowe.

W bibliotece stron internetowych warto też sprawdzać sklepy i przeróżne inne serwisy, w których zamierza się dokonać rejestracji, zwłaszcza wymagającej danych osobowych, lub płatności. Rób to przede wszystkim wtedy, kiedy serwis wydaje Ci się podejrzany. A nuż się okaże, że obecny sklep internetowy jeszcze dwa lata temu był kasynem bądź zapleczem pełnym dziwnych treści i linków.

Wykorzystanie Wayback Machine jako… back-upu!

Być może spotkałeś się z powiedzeniem, że ludzie dzielą się na tych, którzy robią back-upy, oraz na tych, którzy zaczną je robić. Jeśli znalazłeś się w drugiej grupie, a Twoja strona ze względu na brak kopii zapasowej została w dużej mierze utracona, zajrzyj do Wayback Machine. Oczywiście jest to archiwum bardzo proste, zawierające tylko wyrywki witryny oraz ograniczone do dat określonych przez obecność robotów na stronie, jednak istnieje szansa, że dzięki niemu odzyskasz treści, strukturę witryny lub coś innego.

Strona Wayback Machine - funkymedia.pl

Archiwalne kopie strony dostępne w Wayback Machine sprawdzą się nie tylko podczas awarii serwera i utraty części lub wszystkich danych. Także jeśli przypadkowo coś usuniesz i nie będziesz potrafił tego przywrócić, możesz zwrócić się do archiwum i odzyskać tekst, grafikę, fragment kodu czy całą podstronę. W zapisach dostępne są nawet… metadane pojedynczych podstron!

Wykorzystanie Wayback Machine w ramach ciekawostki i poznawania historii internetu

Oczywiście narzędzie Wayback Machine może być używane czysto rozrywkowo. Dzięki niemu osoby urodzone w XXI wieku przekonają się, jak internet wyglądał w czasach dino… rodziców, miłośnicy serwisu x zaś prześledzą, w jaki sposób ich ulubiona witryna zmieniała się na przestrzeni lat. Przykładowo: pierwsze zapisy z serwisu onet.pl pochodzą z… 1997 roku!

Biblioteka internetu jest pełna ciekawostek i stanowi perfekcyjne miejsce do poszukiwań spowodowanych nostalgią. Za kilkanaście bądź kilkadziesiąt lat może stanowić narzędzie wykorzystywane do edukacji o początkach internetu wykorzystywanego przez prywatnych użytkowników. Zapisy stron zebrane w Wayback Machine sięgają 1996 roku.

Wykorzystanie Wayback Machine do analizy konwersji

I wreszcie, wracając do aspektu biznesowego, biblioteka stron internetowych może służyć szczegółowemu analizowaniu zmian w konwersji. Jeśli Twoja sprzedaż zaczęła iść znacznie lepiej lub gorzej, a Ty jak przez mgłę pamiętasz „jakieś tam” zmiany na stronie, archiwalne zapisy w Wayback Machine przypomną Ci, co zmodyfikowałeś. Co prawda nie odpowiedzą na pytanie, dlaczego zmiana x przełożyła się na rezultat y – w tym celu warto byłoby porozmawiać ze specjalistą – jednak dadzą dobry punkt zaczepienia do rozpoczęcia samodzielnych poszukiwań bądź prowadzenia konstruktywnych rozmów z firmą, którą chcesz zatrudnić do poprawy konwersji.

***

Ostatecznie Wayback Machine otwiera przed użytkownikami ogrom możliwości – zarówno te wymienione w niniejszym artykule, jak i wiele innych, które warto odkryć na własną rękę. Ponadto Wayback Machine stanowi tylko jedno z narzędzi Archive.org, być może najbardziej znane, ale wcale nie istotniejsze od pozostałych. Tej kwestii jednak postaram się przyjrzeć w osobnym artykule.

Napisz komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *