Ostatni raport Światowego Forum Ekonomicznego nie pozostawia złudzeń: sztuczna inteligencja trwale zmieni rynek pracy i nasze życie. Czy tego chcemy, czy nie, przez kolejne lata dokonywać się będzie transformacja, której rezultatem będzie ograniczenie popytu na szereg umiejętności. Kluczowym wnioskiem z raportu jest zmniejszenie potrzeb na ponad 39% umiejętności, które obecnie są cenione na rynku pracy. Czy jednak w przedstawianych prognozach nie kryje się żadna nutka optymizmu? W Funkymedia postanowiliśmy przyjrzeć się temu bliżej – zobacz rezultaty naszej pracy poniżej!
39% umiejętności na rynku pracy będzie bez znaczenia – zaskakujące wyniki badania
Raport Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) ostrzega, że do 2030 roku ponad 39% cenionych obecnie umiejętności na rynku pracy stanie się przestarzała. Najnowszy raport ujawnia najbardziej poszukiwane zawody i umiejętności w obliczu szybko zmieniających się ról zawodowych w różnych branżach na skutek postępującej popularyzacji narzędzi AI.
Rozwój generatywnej sztucznej inteligencji ma niczym walec przejechać po rynku pracy w przeciągu następnych lat. Dotychczasowe zmiany, które widzimy gołym okiem m.in. na płaszczyźnie liczby ofert pracy kreatywnej (np. dziennikarze, copywriterzy) i w branży IT dla osób początkujących, już zdążyły mocno przetasować rynek pracy. Doskonale widzimy to od momentu upublicznienia ChatGPT przez OpenAI (grudzień 2022 r.). Według najnowszych prognoz największe zmiany są jednak dopiero przed nami.
Sztuczna inteligencja wywrze na firmach drastyczne zmiany
Analizy WEF zostały sporządzone w oparciu o szeroko zakrojone badania jakościowe, w ramach których metodą kwestionariuszową pozyskano informacje od ponad 1000 menadżerów i dyrektorów wysokiego szczebla. Dobór próby badawczej został sporządzony w taki sposób, aby statystycznie najpełniej reprezentował całokształt gospodarki państw zachodnich. Firmy reprezentowane przez osoby wypełniające ankiety działają w 55 gospodarkach, zatrudniając łącznie ponad 14 milionów pracowników.
Wyniki badania są jednoznaczne – aż 86% ankietowanych kierowników jest przekonanych, że sztuczna inteligencja zmieni kształt ich firm do 2030 r. Technologie AI mają zaburzać dotychczasowe, utrwalone przez lata procesy na różnych płaszczyznach. Wprowadzanie usprawnień, które docelowo mają stwarzać większą konkurencyjność i ograniczenie wydatkowania, ma być niezwykle trudne i złożone oraz wpływać trwale na zmieniające się potrzeby firm.
Analiza Światowego Forum Ekonomicznego wskazuje na kilka kluczowych obszarów transformacji, którymi są:
- sztuczna inteligencja i przetwarzanie informacji (big data) – według analizy w tym sektorze ma nastąpić redukcja o 9 miliony stanowisk, ale jednocześnie także utworzenie nowych stanowisk w liczbie ok. 11 milionów. Ostatecznie więc prognozowany jest wzrost zatrudnienia.
- robotyka i systemy automatyczne – na tej płaszczyźnie ma występować neutralny bilans zatrudnienia. Pomimo rosnącej automatyzacji firmy zgłaszają potrzeby nowych stanowisk – głównie dla pracowników w rolach wspierających systemy robotyczne.
- cyfryzacja i dostępność technologii – 60% przedsiębiorstw uznaje szeroki dostęp do technologii cyfrowych za fundamentalny element swojej działalności. Badanie wykazuje silnie rosnące znaczenie umiejętności cyfrowych (programowanie, obsługa multimediów itd.) w praktycznie każdym sektorze gospodarki.
Najszybciej rozwijające się branże i zawody na skutek rozwoju AI
Analizy WEF prognozują, które zawody będą najbardziej nabierały na znaczeniu w ciągu kolejnych 5 lat. Zgodnie z raportem do 2030 roku największy wzrost zatrudnienia będzie obserwowany w następujących obszarach:
Zawody technologiczne:
1. Specjaliści ds. big data.
2. Inżynierowie FinTech.
3. Specjaliści ds. AI i uczenia maszynowego.
4. Programiści aplikacji i oprogramowania.
5. Specjaliści ds. bezpieczeństwa.
6. Specjaliści ds. hurtowni danych.
7. Specjaliści ds. pojazdów autonomicznych i elektrycznych.
8. Projektanci UI/UX.
9. Specjaliści IoT (Internet Rzeczy).
10. Analitycy danych i naukowcy zajmujący się danymi.
Zawody tradycyjne i usługowe (największy wzrost w liczbach bezwzględnych):
1. Pracownicy rolni i robotnicy wykonujący prace proste w rolnictwie.
2. Kierowcy samochodów dostawczych.
3. Pracownicy budowlani.
4. Sprzedawcy.
5. Pracownicy przetwórstwa spożywczego.
6. Kierowcy zawodowi.
7. Pielęgniarki i pielęgniarze.
8. Pracownicy gastronomii.
9. Menedżerowie operacyjni.
10. Pracownicy socjalni i doradcy.
Najbardziej pożądane umiejętności przyszłości
Analiza dostarcza też ciekawych prognoz na temat tego, które umiejętności będą najbardziej pożądane na nowo kształtującym się rynku pracy. Widać, że zachodzi już fundamentalna zmiana, jeśli chodzi o te umiejętności, których najczęściej oczekują pracodawcy. Szacuje się, że ok. 39% podstawowych umiejętności pracowników stanie się przestarzałych w ciągu najbliższych pięciu lat. Jest to jednak tempo wolniejsze od przewidywanego w poprzednich edycjach raportu. Oznacza to, że rewolucja, o której mowa, już się dzieje, a coraz większa część pracowników w przeciągu ostatnich 2 lat zdążyła się przekwalifikować lub jest w trakcie tego procesu.
Wyniki badania ankietowego pokazują też, które umiejętności pracowników, zdaniem wyższego szczebla menedżerów, będą najistotniejsze do 2030 roku. Są to:
- myślenie analityczne,
- odporność psychiczna i elastyczność,
- przywództwo i wpływ społeczny,
- znajomość AI i big data,
- kompetencje w zakresie sieci i cyberbezpieczeństwa,
- biegłość technologiczna,
- myślenie kreatywne,
- ciekawość i gotowość do ciągłego uczenia się,
- świadomość ekologiczna,
- myślenie systemowe.
Novum na tej liście jest m.in. “znajomość AI i big data” oraz “świadomość ekologiczna”. Widać tutaj jednak, że pożądane umiejętności nie do końca oddają zapowiedź wielkiej rewolucji technologicznej. Połowa z tych punktów dotyczy bowiem umiejętności miękkich, które stanowią kanon każdego takiego zestawienia od przynajmniej 20 lat. Nie oznacza to jednak, że analiza Światowego Forum Ekonomicznego jest niekompletna lub przeprowadzona w sposób niekompetentny. Może do być dowodem na to, że sami pracodawcy nie mają za bardzo “pomysłu” na to, które umiejętności faktycznie będę nieocenione w przyszłości.
Jak przygotować się na rewolucję AI?
Z WEF raportu płynie też kilka ciekawych wniosków wskazujących na to, jakie kroki powinny przedsięwziąć firmy, myśląc o swoim przyszłym rozwoju. Pierwszym elementem jest przygotowanie pracowników na nadchodzące zmiany. Pod tym względem według szacunków:
- 29% pracowników może zostać przekwalifikowanych przez obecnych pracodawców,
- 19% może zostać przeniesionych na nowe stanowiska,
- 11% może nie otrzymać niezbędnego szkolenia.
W ankiecie zapytani pracodawcy deklarują chęć podjęcia następujących działań w przeciągu kolejnych 5 lat:
- 85% zamierza skupić się na podnoszeniu kwalifikacji obecnych pracowników,
- 70% planuje zatrudniać nowych pracowników z pożądanymi umiejętnościami,
- 50% dąży do przeniesienia pracowników z zanikających stanowisk na rozwijające się pozycje.
Kluczowe zmiany w SEO i marketingu internetowym
Omawiane zmiany jeszcze bardziej widoczne są w przypadku naszej branży – SEO i marketingu internetowego. Implikacje dla branży marketingu i SEO obejmują m.in. automatyzację poszczególnych procesów, np. pozycjonowania. Rola specjalistów SEO/SEM stopniowo zmienia się z osoby, która planuje i wdraża poszczególne działania do osoby, która wyłącznie nimi zarządza i je koordynuje. Ten proces jednak zachodzi już od wielu lat, m.in. na skutek coraz lepszych i bardziej zautomatyzowanych narzędzi, a nie sztucznej inteligencji jako takiej.
Najważniejsza zmiana dotyczy jednak pojawienia się modułów sztucznej inteligencji i coraz większego ruchu użytkowników. Ruch przenosi się z SERP do AI, co zaczyna odczuwać coraz więcej firm i wydawców, którzy stawiają na treści informacyjne. W Funkymedia jesteśmy tego świadomi, dlatego oferujemy unikatową usługę pozycjonowania w modułach AI (GEO), która na przestrzeni następnych lat może w dużym stopniu zastąpić tradycyjne pozycjonowanie strony w wyszukiwarce.
AI diametralnie zmieni rynek pracy – podsumowanie
Raport WEF jasno wskazuje na nadchodzącą transformację rynku pracy. Sukces w przyszłości będzie zależał od umiejętności łączenia nowych kompetencji technicznych związanych z AI z konkretnymi umiejętnościami charakterystycznymi dla danego stanowiska. Jak podkreśla Saadia Zahidi, Dyrektor Zarządzająca WEF: „Zakłócenia ostatnich lat podkreśliły znaczenie przewidywania przyszłości i wspólnego działania. Mamy nadzieję, że ten raport zainspiruje ambitną, wielostronną agendę, która wyposaży pracowników, firmy, rządy, edukatorów i społeczeństwo obywatelskie w narzędzia niezbędne do nawigacji przez złożone transformacje, które nas czekają.”
Oczywiście doskonale zdajemy sobie sprawę w Funkymedia, że raport WEF nie do końca oddaje polskie realia. Chociaż w tak przygotowanej próbie badawczej mogli się także znaleźć polscy dyrektorzy oddziałów dużych korporacji międzynarodowych, to jednak kwestie zapotrzebowania na pracowników w kontekście AI nie rodzą się u nas, a przychodzą do nas z Zachodu. Nie zmienia to jednak faktu, że oczekiwane zmiany śmiało mogą być już porównywane z rewolucją przemysłową XIX wieku, bo przynajmniej pod względem ilościowym dotkną po prostu każdego i każdą z nas.
