Logistyka odgrywa niezwykle istotną rolę w branży e-commerce – zarówno dla dużych przedsiębiorstw, jak i platform sprzedażowych. Zarządzanie łańcuchem dostaw, zbieranie zamówień, pakowanie, wysyłka i dostarczanie paczek klientom, to działania, które wymagają odpowiedniej koordynacji i nadzoru. To właśnie od sprawności działania logistyki w e-commerce uzależnione jest, jak będą układały się stosunki pomiędzy e-sklepami a klientami. Jest ona więc elementem budowy przewagi konkurencyjnej i renomy podmiotów w e-commerce. Jak organizować logistykę w e-sklepach? Jakie są prognozy dla niej i wyzwania na nadchodzące lata?
Zarządzanie logistyką w e-commerce
Przez pojęcie logistyki w działalności firm w branży e-commerce należy rozumieć zarządzanie procesami związanymi z pełnym łańcuchem dostaw – od producenta do konsumenta i odbiorcy produktów czy usług. Obejmuje ona planowanie, koordynowanie i realizację wszelkiego typu działań wiążących się z transportem, procesami magazynowania i pakowania, aż po dostarczenie towarów do rąk klientów. Po drodze wykonywane są mniejsze i większe działania przez takich pracowników jak: kierowcy, magazynierzy, planiści czy kurierzy.
Czym logistyka w e-commerce różni się od logistyki tradycyjnej?
Istnieje wiele cech wspólnych pomiędzy logistyką realizowaną w tradycyjny sposób a logistyką na gruncie e-commerce. Natomiast różnice pomiędzy nimi dotyczą takich aspektów jak:
- Skala sprzedaży – w e-commerce są to zwykle pojedyncze lub niewielkie zamówienia, podczas gdy w tradycyjnym handlu są one hurtowe lub znacznie większe.
- Miejsca dostaw – dostarczanie towarów w e-commerce obejmuje wiele lokalizacji.
- Klienci – w e-commerce są to raczej osoby prywatne, a w przypadku logistyki tradycyjnej częściej będą to odbiorcy firmowi, którzy we własnym zakresie obsługują konsumentów.
- Przepływ towarów – w e-sklepach jest on złożony i nieregularny, co utrudnia planowanie dostaw.
- Cyfryzacja procesów – w przypadku e-commerce dąży się w dużej mierze do większej automatyzacji wysyłek, procesów magazynowych, w porównaniu do logistyki w handlu tradycyjnym.
Modele logistyczne w e-commerce
Branża e-commerce jest na tyle specyficzna, że wymaga od logistyki ciągłego unowocześniania i zmian, które pozwoliłyby na jeszcze lepszą obsługę zamówień składanych przez internautów. Obecnie wykorzystuje się następujące modele logistyczne [1]p:
- Dropshipping – sprzedający nie mają własnych magazynów i pełnią w istocie funkcję pośredników pomiędzy docelowymi klientami a hurtownią czy producentem. Po dokonaniu zakupu u pośrednika wysyła on zamówienie do hurtownika czy producenta, a ten przesyła towary bezpośrednio do klienta. Zaletą takiego modelu logistycznego jest brak ponoszenia kosztów związanych z magazynowaniem, a wadą – brak wpływu na stany magazynowe i szybkość czy jakość realizowanych dostaw.
- Cross-docking – sprzedawca wykorzystujący taki model logistyczny, zamawia towary u swojego stałego dostawcy i odbiera je w określonym miejscu lub we własnym magazynie. Tam dopiero towary te są przeładowywane na pojedyncze przesyłki, wysyłane do klienta. Pomija się więc etap magazynowania jako takiego, ale wadą jest konieczność wykorzystywania systemu integrującego dostawy i konieczność stałej kontroli nad zapasami.
- Just-in-time – ciekawy model logistyczny, w którym sprzedający oferuje swoim klientom tylko te towary, które są na stanie w magazynie dostawcy. Dzięki temu z chwilą, gdy klient złoży zamówienie, towar ten jest wysyłany natychmiast. Kluczową rolę odgrywa precyzyjna integracja systemów dostawcy i sprzedającego, szybkie uzupełnianie zapasów i kontrolowanie na bieżąco stanów magazynowych. Atutem modelu just-in-time będą niskie koszty i mniejsza potrzeba wynajęcia powierzchni magazynowej.
- Posiadanie własnego magazynu – to konwencjonalny model logistyczny, który wykorzystywany jest głównie w przypadku mniejszych sklepów internetowych. Zaletą własnej powierzchni jest możliwość sprawowania stałej kontroli nad magazynem i stanami magazynowymi. Jednak sprzedawca ponosi wysokie koszty związane z utrzymaniem obiektu i pracowników.
- Fulfillment – polega na pełnym oddaniu wszelkich zadań związanych z logistyką do zewnętrznych podmiotów. Przykładem są tutaj usługi świadczone, np. przez InPost dla sprzedawców online.
- Private labeling[2] – model logistyczny podobny pod wieloma względami do dropshippingu, gdzie sklep nie zajmuje się wytworzeniem produktów i ich magazynowaniem czy wysyłką, ale sprzedawany towar jest oznaczony jego marką.
Wyzwania stojące przed logistyką w e-commerce
Przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży e-commerce, zażarcie rywalizują ze sobą na różnych polach, również jeśli chodzi o logistykę. Standardem jest już skrócenie do minimum czasu na dostawę paczki z zakupionymi towarami do klienta. Z tego względu handel internetowy i logistyka z nim związana staje w obliczu konieczności usprawnienia łańcucha dostaw. Na logistykę w e-commerce wpływ mają dziś takie kwestie jak:
- omnichannel, czyli sprzedaży za pośrednictwem różnych kanałów dystrybucji i różnych rynków – nie tylko krajowych, ale i zagranicznych,
- sprawna obsługa gwarancji i zwrotów,
- bieżące kontrolowanie stanów magazynowych,
- optymalizacja układu magazynu,
- wdrożenie automatyzacji do operacji magazynowych.
Konieczne staje się wdrażanie nowoczesnych rozwiązań w logistyce e-commerce, do których zalicza się m.in. WMS, czyli systemy zarządzania magazynem, co ułatwia automatyzowanie procesów magazynowych. Począwszy od przyjęcia towaru od dostawców, przez ich składowanie, komplementację zamówień, pakowanie i wysyłkę. W systemach WMS wykorzystywane są dziś[3]:
- skanowanie kodów kreskowych,
- systemy RFID,
- robotyka magazynowa.
Co ciekawe, szybkość dostawy towaru ze sklepu internetowego do klienta ma największe znaczenie głównie dla klientów w Polsce. Konsumenci kupujący w e-sklepach na terenie Skandynawii nacisk kładą na inne kwestie, a są przyzwyczajeni do tego, że na przesyłkę mogą czekać kilka dni. Potwierdza to raport PwC[4].
Prognozy na przyszłość dla logistyki w branży e-commerce
Wkraczamy w erę sztucznej inteligencji (AI)[5], która jest coraz częściej wykorzystywana w różnych sferach naszego życia. Nic więc dziwnego, że i w branży logistyki przy sprzedaży internetowej wkrótce będzie miała ona swoje zastosowanie (lub już ma to miejsce). Zarówno AI, jak i analizy dużych zbiorów danych (BIG Data), są prognozą na przyszłość dla e-commerce i logistyki w handlu internetowym. Pozwalają one na optymalizację procesów logistycznych. Dzięki nim można:
- dokładnie prognozować popyt,
- personalizować doświadczenia klienta,
- optymalizować zarządzanie zapasami,
- tworzyć i zarządzać trasami dostaw,
- automatyzować procesy magazynowe.
Wiele z tych działań ma już miejsce w logistyce jako takiej. Wykorzystywany jest też „Internet Rzeczy – IoT”[6]. Umożliwia bardziej zintegrowane, proste i transparentne zarządzanie łańcuchem dostaw, dzięki wykorzystaniu sensorów i trackerów. Integracja IoT z systemami logistycznymi pozwala na automatyczne monitorowanie i podejmowanie właściwych reakcji przy zmieniających się warunkach dla ostatecznego zwiększenia efektywności procesów logistycznych.
Polski Instytut Transportu Drogowego podaje wyniki uzyskane z prowadzonych badań w raporcie „Logistyka E-commerce. Gdzie jesteśmy, a gdzie chcemy być?”[7]. Wskazuje przy tym, że rośnie sukcesywnie liczba przesyłek kurierskich. W 2022 roku sektor obsłużył blisko 922 mln przesyłek i paczek pocztowych, a w 2023 roku liczba ta wzrosła do 1300 mln.
Wyzwaniem i prognozą na przyszłość dla logistyki w e-commerce jest ochrona środowiska przy organizowaniu procesów logistycznych. Skracanie łańcucha dostaw i przesyłki większej partii towarów zamiast jednostkowych paczek oraz stosowanie zwrotnych, ekologicznych opakowań, mają duże znaczenie. Trendy ekologiczne w e-commerce i w łańcuchach dostaw są już dobrze widoczne.
Z tego powodu ważne staje się dbanie o ekologię na różnych etapach realizacji procesów logistycznych. E-sklepy, dostawcy, kurierzy i inne podmioty zaangażowane w łańcuchu dostaw wprowadzają w tym celu huby przeładunkowe, stosują ekologiczne opakowanie zwrotne i starają się minimalizować wpływ logistyki na środowisko.
Optymalizacja procesów logistycznych, zmniejszanie ich wpływu na otaczającą nas przyrodę, minimalizacja kosztów logistyki i wdrażanie nowoczesnych rozwiązań z zakresu m.in. sztucznej inteligencji, to najważniejsze przyszłościowe trendy dla branży e-commerce.
Źródła:
[1] https://inpostpay.pl/aktualnosci-logistyka-e-commerce-jaka-strategie-wybrac-i-o-czym-pamietac-projektujac-proces-dla
[2] https://www.dhl.com/pl-pl/ecommerce/dla-ciebie/blog/biznes-gotowy-na-rozwoj/logistyka-dla-e-commerce-co-ja-charakteryzuje.html
[3] https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/94622-logistyka-w-e-commerce-jak-efektywnie-zarzadzac-lancuchem-dostaw
[4] https://www.trade.gov.pl/wiedza/logistyka-e-commerce/
[5] https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/94622-logistyka-w-e-commerce-jak-efektywnie-zarzadzac-lancuchem-dostaw
[6] https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/94622-logistyka-w-e-commerce-jak-efektywnie-zarzadzac-lancuchem-dostaw
[7] https://pitd.org.pl/news/jak-zmienia-sie-logistyka-w-e-commerce-trendy-innowacje-i-wyzwania/
