Ostrożniejsze podejście funduszy venture capital i aniołów biznesu do ryzykownych projektów sprawia, że start-upy z Polski pozyskują mniejszy kapitał na rozwój. Spowolnienie w branży jest bardzo widoczne. Jednak najlepsze spółki technologiczne wciąż mogą liczyć na duże kwoty.
Polskie start-upy, podobnie jak te za granicą, borykają się z problemem mniejszego finansowania. Spowolnienie widoczne jest już od początku roku. Fundusze venture capital mniej chętnie niż w ostatnich trzech latach lokują pieniądze w rodzimych spółkach technologicznych.
Kapitał zainwestowany w polskie start-upy
Wg oficjalnych danych PFR Ventures i Inovo VC za I półrocze fundusze venture capital zainwestowały w polskie start-upy 875 mln zł. W tym samym okresie 2022 było to 2,046 mld zł, a przed dwoma laty – 1,179 mld zł.
Również III kwartał br. wyglądał słabo, jeśli chodzi o kwoty ulokowane przez inwestorów w technologicznych spółkach z Polski. Wg nieoficjalnych szacunków przedstawicieli branży było to ok. 350-400 mln zł.
Tak samo jak we wcześniejszych kwartałach latem żaden z innowacyjnych podmiotów nie zamknął tzw. megarundy. Chodzi o wielkość finansowania na poziomie co najmniej 1/10 wartości wszystkich inwestycji w danym roku. Jeśli trend się utrzyma, dla start-upów z Polski będzie to najgorszy od 2019 rok pod względem wielkości pozyskanego finansowania na rozwój.
Inwestorzy nadal preferują projekty na etapie zalążkowym (pre-seed i seed). Liczba takich transakcji stanowi ok. 90 proc. wszystkich i 10-krotnie przewyższa rundy A oraz wyższych.
Pozytywnym zjawiskiem jest wzrost liczby transakcji. Innymi słowy: więcej start-upów pozyskuje od wyspecjalizowanych firm i aniołów biznesu mniejsze niż dotychczas kwoty (3,6 vs 7 mln zł w latach 2021-2022). Rośnie też zatrudnienie w branży.
W okresie od stycznia do czerwca najwięcej pieniędzy od inwestorów zebrały (w mln zł):
- Vue Storefront – 94,2
- Eleven Labs – 79,4
- Contect – 47,1.
Kto inwestuje w polskie start-upy
Zgodnie z danymi za II kwartał (429 mln zł ulokowane w 116 spółkach przez 69 funduszy) wg wartości transakcji dostawcą kapitału dla innowacyjnych spółek z Polski jest:
- prywatny kapitał zagraniczny – 40 proc.,
- prywatny kapitał polski – 26 proc.,
- PFR Ventures – 18 proc.,
- Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – 11 proc.,
- Bank Gospodarstwa Krajowego – 5 proc.
Jednak wg liczby transakcji dominują instytucje państwowe lub podmioty kontrolowane przez państwo, czyli PFR Ventures oraz NCBR i BGK. Łącznie odpowiadają one za 3/4 inwestycji w start-upy z Polski.
Przyczyny słabości rynku venture capital
Dlaczego sytuacja na rynku venture capital się pogorszyła? Wpłynęło na to kilka czynników:
- Wzrost atrakcyjności bezpiecznych form lokowania kapitału
Wskutek wyższych stóp procentowych depozyty bankowe, dające gwarantowany zysk i objęte 100-proc. ochroną, są lepiej oprocentowane niż dwa-trzy lata temu. Lepszy zarobek zapewniają również obligacje skarbowe i korporacyjne. - Wyczerpywanie się puli pieniędzy w publicznych funduszach VC korzystających ze środków unijnych
Polski sektor venture capital jest bardzo mocno uzależniony od tego źródła finansowania. - Urealnienie wycen start-upów przez inwestorów
Wskutek pogorszenia koniunktury w światowej gospodarce, wzrostu niepewności i napięć geopolitycznych inwestorzy ostrożniej podchodzą do lokowania kapitału w ryzykowne projekty.
