Założenie własnej działalności gospodarczej często wiąże się nie tylko z wieloma formalnościami, ale przede wszystkim z wysokimi kosztami. Rozwiązaniem dla osób, które chciałyby spróbować swoich sił w biznesie, jest działalność nierejestrowana zdobywająca w Polsce ogromną popularność. Jak założyć działalność nierejestrowaną, jakie warunki trzeba spełnić oraz ile można na niej rzeczywiście zarobić? Przekonajmy się!
Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalnością nierejestrowaną nazywamy formę prowadzenia działalności gospodarczej, która nie wymaga rejestracji firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). W praktyce oznacza to, że osoba prowadząca taką działalność nie musi posiadać numeru NIP, REGON, ani składać zgłoszeń do ZUS. Takie rozwiązanie może spodobać się głównie tym, którzy pragną przetestować swoje pomysły biznesowe bez ponoszenia wysokich kosztów związanych z zakładaniem i prowadzeniem firmy. Nie trzeba się jednak martwić o sytuację prawną, ponieważ działalność nierejestrowana jest uregulowana w ustawie Prawo przedsiębiorców i daje możliwość prowadzenia małego biznesu w sposób legalny i bez skomplikowanych formalności.
Kryteria i warunki prowadzenia działalności nierejestrowanej
Decydując się na prowadzenie nierejestrowanej działalności, musimy być przygotowani pod kątem kilku kryteriów. Przede wszystkim, musimy wiedzieć, że zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu, która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Musimy pamiętać, że minimalne wynagrodzenie za pracę w 2024 roku w pierwszym półroczu wynosi 4 242 zł brutto, w związku z czym limit przychodu dla działalności nierejestrowanej wynosi 3 181,50 zł. Natomiast w drugim półroczu wyniesie 4 300 zł, toteż limit przychodu działalności nierejestrowanej wyniesie 3 225 zł.
Co więcej, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie może wykonywać działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy. Działalność ta musi być wykonywana osobiście przez właściciela, który nie może zatrudniać pracowników ani korzystać z usług podwykonawców. Wreszcie, działalność nie może obejmować także tych rodzajów usług, które wymagają specjalnych zezwoleń lub koncesji.
Zakładamy działalność nierejestrowaną — jak to zrobić krok po kroku?
Założenie działalności nierejestrowanej to zazwyczaj pierwszy krok do większego biznesu. Jeśli tylko wywiążemy się z obowiązku prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży, co nie powinno sprawić większego kłopotu, będziemy traktowani jako działający w systemie bez braku rejestracji. Wiemy już, że warunki dla takiego postępowania nie wymagają nawet wpisu do ewidencji CEIDG — wszystko jest więc uproszczone do minimum. Zakładając działalność nierejestrowaną, a właściwie rozpoczynając taką działalność, nie jesteśmy w żaden sposób krępowani przez procedury prawne. W ten sposób możemy przygotować grunt pod dalszy rozwój biznesu, który w przyszłości może przynosić większe zyski i tym samym zostać zarejestrowany już jako działalność gospodarcza.
Korzyści i ograniczenia działalności nierejestrowanej — na to warto się przygotować!
Nie da się ukryć, że prowadzenie działalności nierejestrowanej niesie ze sobą wiele zalet, Wśród najważniejszych możemy wymienić fakt, iż prowadząc taką działalność:
- nie musimy zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców — CEIDG, urzędzie skarbowym i GUS (nie będziemy potrzebować numerów identyfikacyjnych NIP i REGON),
- nie płacimy składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej,
- nie musimy płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek,
- nie musimy płacić podatku VAT – obejmuje nas zwolnienie podmiotowe, bo przychody z działalności nierejestrowanej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku, chyba że sprzedajemy towary bądź usługi wymagające rejestracji do VAT już od pierwszej sprzedaży,
- nie musimy prowadzić skomplikowanej księgowości, tylko uproszczoną ewidencję sprzedaży.
Nierejestrowana działalność — czy ma jakieś wady?
Mimo że nierejestrowana działalność gospodarcza ma wiele zalet, nie jest jednak pozbawiona wad. Przed podjęciem decyzji o prowadzeniu działalności w takiej formie powinniśmy zapoznać się z jej ograniczeniami, a także z potencjalnymi trudnościami. Czego więc możemy się spodziewać?
- Ograniczenia przychodu. Z pewnością jedną z największych wad nierejestrowanej działalności gospodarczej jest limit przychodu. Przekroczenie tego limitu zobowiązuje do zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG w ciągu 7 dni.
- Brak możliwości wystawiania faktur VAT. Przedsiębiorcy prowadzący nierejestrowaną działalność gospodarczą nie mogą wystawiać faktur VAT. W dość oczywisty sposób może to ograniczać możliwości współpracy z większymi firmami, które nierzadko wymagają faktur VAT.
- Mniejsze możliwości rozwoju. Nierejestrowana działalność gospodarcza jest przeznaczona dla osób prowadzących działalność na małą skalę. Brak formalnej rejestracji oraz ograniczenia z tym związane może utrudniać nam rozwój firmy, a tym samym jej ekspansję na większy rynek.
- Brak ochrony prawnej. Prowadzenie nierejestrowanej działalności gospodarczej nie daje takiej samej ochrony prawnej jak zarejestrowana firma. W razie jakichkolwiek sporów z klientami lub kontrahentami możemy mieć mniejsze możliwości dochodzenia swoich praw.
- Ograniczenia dotyczące działalności regulowanej. Jak już wiemy, nierejestrowana działalność gospodarcza nie może obejmować działalności, które wymagają uzyskania koncesji, zezwoleń lub też wpisu do rejestru działalności regulowanej. Dotyczy to m.in. sprzedaży alkoholu, prowadzenia usług medycznych, a także działalności transportowej.
- Podatki i składki. Choć nierejestrowana działalność gospodarcza jest zwolniona z wielu formalności, to jednak jako przedsiębiorcy musimy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, a także rozliczać przychody w rocznym zeznaniu podatkowym. W określonych przypadkach możemy być także zobowiązani do odprowadzania składek ZUS.
Kiedy warto rozważyć rejestrację działalności gospodarczej?
Decyzja o tym, kiedy i czy warto zarejestrować działalność gospodarczą, będzie decyzją bardzo indywidualną. Przede wszystkim rejestracja będzie konieczna, gdy przychody regularnie przekraczają określony limit lub gdy planujemy rozwijać biznes na większą skalę. Musimy pamiętać, że rejestracja daje możliwość wystawiania faktur, co często wymagane jest przez większe firmy i instytucje. Dodatkowo formalna rejestracja działalności umożliwia ubieganie się o różne formy wsparcia finansowego, takie jak dotacje czy preferencyjne kredyty dla małych przedsiębiorstw. Przedsiębiorcy mogą także korzystać z ulg podatkowych i odliczeń, które nie są dostępne dla działalności nierejestrowanej. Warto zatem rozważyć rejestrację działalności gospodarczej, gdy planujemy długoterminowy rozwój i większe inwestycje w naszym biznesie.
Podatki i koszty prowadzenia działalności nierejestrowanej — jakie mamy obowiązki?
Mimo wielu uproszczonych zasad działalność nierejestrowana nie zwalnia nas z obowiązków podatkowych. Jeśli zdecydujemy się na prowadzenie takiej działalności, będziemy zobowiązani do prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów, w której to powinniśmy rejestrować każdą transakcję. Przychody z działalności nierejestrowanej są opodatkowane na zasadach ogólnych, co w praktyce oznacza, że należy je wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36 w części E. DOCHODY / STRATY ZE ŹRÓDEŁ PRZYCHODÓW. W przypadku osiągnięcia dochodów przekraczających kwotę wolną od podatku może okazać się, że opłacenie należnego podatku dochodowego będzie konieczne.
Koszty prowadzenia działalności nierejestrowanej
Jak możemy się domyślić, koszty prowadzenia działalności nierejestrowanej są z reguły niższe niż w przypadku zarejestrowanej działalności gospodarczej. Jako osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie musimy opłacać składek na ubezpieczenie społeczne, co zresztą stanowi niemałą oszczędność. Jeśli jednak nie posiadamy innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego (np. zatrudnienia na etacie), jesteśmy zobowiązani do samodzielnego opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka ta wynosi w 2024 roku około 320 zł miesięcznie. Poza tym koszty prowadzenia działalności nierejestrowanej mogą obejmować wydatki na materiały, narzędzia, marketing czy wynajem przestrzeni, jeśli są one niezbędne do prowadzenia danej działalności.
Jak rozliczać dochody z działalności nierejestrowanej?
Rozliczanie dochodów z działalności nierejestrowanej wymaga od nas staranności i systematyczności — powinniśmy bowiem regularnie rejestrować wszystkie przychody oraz prowadzić ewidencję kosztów związanych z działalnością. Na koniec roku podatkowego natomiast dochody z działalności nierejestrowanej sumuje się i wykazuje w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36. Jeśli dochody przekroczą kwotę wolną od podatku, będziemy zobowiązani do obliczenia i opłacenia należnego podatku dochodowego. Nie możemy także zapomnieć o możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu, co może dodatkowo obniżyć podstawę opodatkowania. Z całą pewnością skrupulatne prowadzenie ewidencji i dokumentowanie wszystkich transakcji ułatwi nam rozliczenia i pozwoli uniknąć problemów z urzędem skarbowym.
Praktyczne wskazówki i porady dotyczące działalności nierejestrowanej
Czy istnieje sposób na to, aby zwiększyć zyski z działalności nierejestrowanej? Oczywiście! Na początku powinniśmy skupić się na kilku kluczowych strategiach. Istotne jest oferowanie wysokiej jakości produktów lub usług, które zaspokajają potrzeby klientów i wyróżniają się na tle konkurencji. Możemy także rozważyć poszerzenie oferty o dodatkowe produkty lub usługi komplementarne, aby tym samym zwiększyć średnią wartość transakcji. Nie możemy zapomnieć o ustaleniu konkurencyjnych, ale jednocześnie opłacalnych cen oraz regularnym monitorowaniu i analizie rynku w celu dostosowania strategii sprzedaży.
Efektywne zarządzenie czasem i zasobami
Nie da się ukryć, że zarządzenie czasem oraz zasobami w sposób efektywny może przyczynić się do osiągnięcia sukcesu w działalności nierejestrowanej. Aby ułatwić sobie ten proces, możemy stworzyć harmonogram pracy, który pozwoli na optymalne wykorzystanie dostępnego czasu, z uwzględnieniem priorytetów i terminów. Musimy też pamiętać, że automatyzacja niektórych procesów, takich jak prowadzenie księgowości czy zarządzanie zamówieniami, może znacznie ułatwić nam codzienne funkcjonowanie. Na koniec warto także pamiętać o regularnym monitorowaniu wydatków i inwestowaniu w niezbędne zasoby, które na pewno przyczynią się do rozwoju działalności.
Jak pozyskiwać klientów?
Marketing i pozyskiwanie nowych klientów są nieodłącznymi elementami zwiększania zysków z biznesu. Dotarcie do szerszego grona odbiorców umożliwi nam na przykład wykorzystanie różnorodnych kanałów promocyjnych, takich jak media społecznościowe, blogi, e-mail marketing czy reklamy online. To właśnie tworzenie wartościowych, angażujących i edukujących treści może pomóc w budowaniu marki i zaufania wśród klientów. Nawiązywanie współpracy z influencerami czy partnerami biznesowymi również może przynieść wymierne korzyści. Regularne monitorowanie efektywności działań marketingowych i dostosowywanie strategii na podstawie uzyskanych wyników pozwoli nam na znacznie skuteczniejsze pozyskiwanie nowych klientów i jednoczesne zwiększenie zysków.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej, czyli biznes na próbę
Działalność nierejestrowana to niezwykle atrakcyjna opcja dla osób, które chcą rozpocząć własny biznes bez konieczności przechodzenia przez skomplikowane procesy rejestracyjne. Dzięki tej formie działalności możemy legalnie prowadzić małą działalność gospodarczą pod warunkiem, że nasze przychody nie przekroczą określonych limitów. Co więcej, zakładanie działalności nierejestrowanej jest proste i nie wymaga wielu formalności, dlatego też jest to świetny sposób na przetestowanie pomysłów biznesowych przed podjęciem decyzji o rejestracji pełnoprawnej działalności gospodarczej.
Prowadzenie działalności nierejestrowanej warto rozważyć między innymi jako sposób na dodatkowe dochody lub pierwszy krok w stronę większego biznesu. Bez wątpienia to właśnie ta forma działalności pozwala na dużą elastyczność i minimalizację ryzyka. Przemyślane podejście do zarządzania czasem, zasobami i marketingiem może przynieść wymierne korzyści finansowe, a zdobyte doświadczenie i umiejętności mogą stanowić solidną podstawę do dalszego rozwoju działalności.
